1. BNP Paribas Obam
(rating: Neutral/* categorie: aandelen wereldwijd large cap gemengd)
2. BlackRock Global Funds World Mining A2 EUR
(rating: Gold/*** categorie: aandelen sector grondstoffen)
3. Delta Lloyd Deelnemingen Fonds
(rating: Silver/***** categorie: aandelen Nederland)
4. Skagen Kon-Tiki
(rating: Gold/***** categorie: aandelen emerging markets)
5. Carmignac Patrimoine A
(rating: Gold/***** categorie: mixfondsen EUR neutraal)
6. BlackRock Global Funds World Gold A2 EUR
(rating: Gold/*** categorie: aandelen sector edelmetalen)
7. Skagen Global
(rating: Silver/***** categorie: aandelen wereldwijd large cap waarde)
8. Kempen Global High Dividend
(rating: Silver/***** categorie: aandelen wereldwijd large cap waarde)
9. Robeco Emerging Markets Equity D EUR Acc
(rating: Silver/*** categorie: aandelen emerging markets)
10. Carmignac Investissement A
(rating: Gold/***** categorie: aandelen wereldwijd large cap groei)
Zo'n lijstje vraagt om duiding. Voor zover die te geven is. Elke maand spreek ik weer mijn verbazing uit over de hoge positie van BNP Paribas Obam. Dit fonds heeft veel van zijn glans verloren en rendementen uit het verleden leiden tot niet meer dan een rating van één lousy ster. En de fondsanalisten van Morningstar hebben er gezien de waardering 'Neutral' ook weinig vertrouwen in, dat het fonds in de nabije toekomst beter presteert dan concurrenten in zijn categorie. Binnen enkele weken komt er een nieuw analistenrapport over Obam uit en de vraag is of het zijn Neutral-status op zijn minst kan handhaven.
BNP Paribas Obam is (was) een populair beleggingsfonds en ik vermoed dat veel beleggers er in hoop op betere tijden gewoon in blijven zitten. En afgelopen jaar vaak het fondsrapport raadpleegden om de schade op te nemen. Dit jaar tot en met november staat BNP Paribas op een verlies van 26,9 procent en doet het daarmee 16,1 procent slechter dan de Morningstar-categorie 'aandelen wereldwijd large cap gemengd'. Gelukkig hebben alle andere fondsen in deze top 10 de rating 'Gold' of 'Silver', het hoogst haalbare.
Grondstoffen
Goud staat op moment van schrijven 16 procent lager dan zijn all time hoogtepunt in augustus van $1.923,70/oz. Maar dat is nog altijd pakweg 14 procent hoger dan het slot in 2010 van $1.421,40/oz. Dat maakt goud tot één van de best presterende grondstoffen van dit jaar. Dat is niet vreemd omdat er nogal wat onzekerheid was zoals in Europa (staatsschuldencrisis in de eurozone) en de Verenigde Staten (verhoging van het schuldenplafond). Goud maakte zijn naam als veilige haven waar en het is dan ook niet gek dat een gouden fonds dat belegt in gouddelvers in deze top 10 staat: BlackRock Global Funds World Gold.
Overigens is beleggen in goudmijnbouwondernemingen een erg indirecte manier om blootstelling aan de goudkoers te krijgen. ETFs bieden een veel directere toegang zoals Morningstar schetste in de grondstoffenspecial van De Aandelengids.
De grondstoffenprijzen blijven tot nu toe redelijk overeind. Hoewel de berichtgeving over wereldwijde vertraging van de economische groei anders zou doen vermoeden. Redenen zijn dat het aanbod beperkt en de vraag op peil blijft. Opvoeren van de productie van bijvoorbeeld olie of ijzererts gaat niet meer zo gemakkelijk omdat velden en mijnen uitgeput raken en grondstoffen steeds moeilijker toegankelijk zijn. En capaciteitsuitbreiding is een kwestie van meerdere jaren. De Arabische Lente drukt(e) dit jaar een flinke stempel op het olie-aanbod en de -prijs.
Tegenover het krappe aanbod staat dat de vraag naar grondstoffen uit China ondanks een zachte landing van de economie op peil blijft. Een andere factor die de vraag naar grondstoffen steunt is de natuurlijke hedge die grondstoffen bieden tegen inflatie. Morningstar ging eerder dit jaar in De Aandelengids dieper in op beleggen in grondstoffen en groef naar aantrekkelijke grondstoffondsen en -aandelen. BlackRock Global Funds World Mining is een vaste kracht in het maandelijkse overzicht van de meest geraadpleegde beleggingsfondsen.
Opkomende markten
Opkomende markten was in 2011 één van de slechtst presterende categorieën. De opkomende economieën werden dit jaar getroffen door onder meer een stijgende inflatie en een -verwachte- vertraging van de economische groei. Toch zal de groei van de wereldeconomie de komende jaren uit opkomende markten moeten komen. Met Skagen Kon-Tiki en Robeco Emerging Markets Equity staan er twee emerging markets fondsen in de lijst. Met Skagen hebben beleggers een fonds in handen dat dit jaar (tot en met november)weliswaar op verlies staat (min 14,0 procent), maar het nog altijd 5,6 procent beter doet dan de categorie. Robeco staat op min 18,1 procent en verslaat de categorie nipt met 1,6 procent. Een ander topfonds voor opkomende markten dat het niet niet redde voor de top 10 is Magellan C. Maar zijn gouden status en 5 sterrenrating maken het de moeite waard in het even te noemen.
Dividend
Met de volatiliteit op de aandelenmarkten was er eerder koersverlies dan- winst te boeken en beleggers kiezen dan ook voor de zekerheid van dividend. Het is dan ook niet verwonderlijk dat twee beleggingsfondsen die wereldwijd in waarde-aandelen investeren in de top 10 opduiken. Skagen Global en Kempen Global High Dividend zijn in dit op zicht twee goede keuzes. Morningstar sprong in op de dividendtrend en nam de belegger mee op een wereldwijde dividendtour op zoek naar aantrekkelijke dividendaandelen en legde uit hoe een dividendportefeuille samen te stellen en te beheren. Ook voelden we drie managers van een dividendfonds aan de tand: Jorik van den Bos (Kempen Global High Dividend Fund), Thomas Schüssler (DWS Top Dividende) en Wouter Weijand (BNP Paribas Global High Income Equity Fund).
Nederland
Beleggers in Nederland zien Europa momenteel als het meest risicovolle beleggingsterrein, zoeken het massaal dicht bij huis in Nederlandse aandelen, willen minder risico en beleggen daarom meer via een beleggingsfonds. Dat was in grote lijnen de conclusie van de beleggingsbarometer van vermogensbeheerder Schroders. Verklaart dit de aanwezigheid van Delta Lloyd Deelnemingen Fonds in de lijst. Hoewel dit ook weer niet een gewoon 'Nederlandse aandelen fonds' is, omdat de deelnemingenstrategie inhoudt dat het fonds een belang van minimaal 5 procent in een small- of mid-cap onderneming neemt. Delta Lloyd heeft deze formule uitgerold naar Europa en afgelopen jaar ook naar Azië. Morningstar sprak met de fondsmanagers Angus Steel en Gillian Wu. Het Delta Lloyd Europees Deelnemingenfonds staat met een 11de plek net buiten de top 10.
Tycho van Wijk
De maandelijkse top 10 van meest geraadpleegde beleggingsfondsen heeft een vaste kern van zo'n 8 fondsen. Daarnaast zijn er enkele fondsen die zich de ene maand onder de 10 scharen, soms enkele maanden blijven of de volgende maand al weer zijn verdwenen. ING Global Opportunities Fund (Neutral/****/aandelen wereldwijd large cap groei) was in de eerste helft van het jaar aanwezig. Maar het fonds stond dan ook volop in de schijnwerpers. Morningstar had in april de primeur dat managers Tycho van Wijk en Tjeerd Keijzer opstapten. Morningstar zette het fonds als gevolg daarvan 'under review'.
Een ander fonds in de categorie 'aandelen wereldwijd large cap groei' dat de laatste maanden niet de top 10 stond, maar het toch net redt in het jaaroverzicht is Carmignac Investissement A. Zijn waardering 'Gold' en 5 sterren maken dit fonds omonstreden.
Een ander ING-fonds dat de eerste maanden in het maandoverzicht voorkwam was ING Hoog Dividend Aandelenfonds (Neutral/****/aandelen werelwijd large cap waarde), maar dat legt het uiteindelijk af tegen de eerder genoemde dividend fondsen van Skagen en Kempen.
Vanaf halverwege het jaar maken BNP Paribas Netherlands Fund (Negative/**/aandelen Nederland) en BNP Paribas Euro Obligatiefonds (under review/***/obligaties euro gediversifieerd) hun opwachting in het maandoverzicht. Wellicht komt dat in het geval van het Nederlands-fonds door de eerdergenoemde trend dat Nederlandse beleggers meer in Nederlandse aandelen zijn gaan beleggen. Maar we hebben hier wel met een Negative-fonds te maken. Snel vergeten dus. Het eerdergenoemde deelnemingenfonds van Delta Lloyd en bijvoorbeeld het Kempen Orange Fund (net buiten de top 10; Silver/*****) zijn betere alternatieven in de categorie 'aandelen Nederland'.
Staatsschuldencrisis
Dat er een euro-obligatie fonds in de loop van 2011 steeds vaker geraadpleegd wordt loopt ongetwijfeld parallel met het uit de hand lopen van de staatsschuldencrisis in de eurozone en het uitblijven van een structurele oplossing. De oplopende rentes hebben een negatieve impact op de resultaten van obligatiefondsen.
Staatsobligaties vormden altijd een saaie, maar stabiele basis voor een beleggingsportefeuille. Saai is het tegenwoordig allerminst in obligatieland met de twijfel aan de solvabiliteit van Zuid-Europese landen en een afwaardering van de kredietwaardigheid van de Verenigde Staten. Beleggers moeten meer dan voorheen goed nagaan welke obligaties ze opnemen in hun portefeuille. Ook hier is spreiden het devies en daarover sprak Morningstar met Hans van Zwol van het ING First Class Obligatie Fonds (Bronze/***/obligaties wereldwijd EUR hedged). Morningstar trapte het jaar -niet geheel toevallig- af met 7 tips voor zenuwachtige obligatiebeleggers.
Dan is er tot slot nog één fonds onvermeld: Carmignac Patrimoine A. Goud en 5 sterren: need I say more? Dit mixfonds kan uitstekend dienen als ruggengraat van een beleggingsportfefeuille.
Ook in 2012 hou ik elke maand weer bij welke beleggingsfondsen het meest in trek zijn op morningstar.nl.