De bekendste maatstaf die beleggers gebruiken is de koerswinstverhouding, ook wel P/E of K/W. Deze vertrouwde maatstaf deelt de koers van een aandeel door de winst per aandeel. Hoe hoger de maatstaf uitvalt, hoe duurder het aandeel.
Voor de koers neemt men meestal de recente koers. Bij de winst is er wat meer keuze. Vaak wordt er de (verwachte winst) voor een bepaald kalenderjaar of periode genomen, maar ook de gerealiseerde winst over de afgelopen 12 maanden is mogelijk. Doordat winsten in de toekomst meestal hoger worden ingeschat dan winsten uit het verleden, geldt dat hoe verder men vooruit kijkt, hoe lager de koerswinstverhouding is.
Er zijn grote verschillen in koerswinstverhoudingen die met de verschillende winstperioden worden berekend. En daar komt meteen de zwakte van dit getal om de hoek kijken: winsten zijn onstabiel en wat nog erger is makkelijk manipuleerbaar.
Het kan dus zo zijn dat een aandeel met een koerswinstverhouding met de gerealiseerde winst schreeuwend goedkoop lijkt, maar op basis van de verwachte winst juist heel erg duur is. De oplossing hiervoor is om een andere maatstaf te gebruiken en om de koerswinstverhouding niet geïsoleerd te gebruiken maar vooral ook verder te kijken naar het verhaal achter de winst.
Wie rekent met de winsten van de afgelopen 12 maanden, komt voor de AEX momenteel uit op een verhouding van 18, wat lager is dan het historisch gemiddelde. Het gemiddelde is echter ook maar een arbitrair getal en het tienjaars gemiddelde heeft in het verleden lang onder de 15 gelegen.
Cashflow beter dan winst
Een vaak betere maatstaf dan de oude vertrouwde koerswinstverhouding is de koers-cashflowverhouding (of P/CF). Deze maatstaf deelt de koers door de cashflow binnen een bedrijf. De cashflow bestaat zeer ruw gesproken uit de winst plus de afschrijvingen. Ze geeft dus als het ware aan hoeveel contant geld er binnen stroomt en niet hoeveel winst er op papier wordt geboekt. Volgens economen geeft de cashflow beter aan hoe een bedrijf er voor staat dan de winst.
Een nog andere maatstaf is het dividendrendement: het dividend gedeeld door de koers. Dividend is de uitkering die een onderneming doet aan zijn aandeelhouders. Doorgaans wordt dividend uit de winst betaald, maar ook als er tijdelijk wat minder winst is, kan de onderneming besluiten om het dividend op peil te houden. Tussen verschillende ondernemingen kan het dividendbeleid enorm verschillen. Anno 2003 staat dividend wel opnieuw in de belangstelling. Een flink dividend wordt gezien als teken van financiële gezondheid van een onderneming waar in het verleden het werd beschouwd als teken van het ontbreken van investeringsmogelijkheden.
Dividendrendement moet men vooral zien als een waarderingsmaatstaf, en niet als een vaststaand rendement op een aandelenbelegging. Zowel dividenden als koersen kunnen in hoogte veranderen en zijn dus van invloed op het dividendrendement.
Tenslotte behandelen we in dit artikel de koers-boekwaardeverhouding: de koers gedeeld door de boekwaarde. Deze verhouding geeft als het ware aan hoeveel het bedrijf op de beurs waard is, gedeeld door wat het bedrijf in de boekhouding aangeeft wat ze waard is. Doorgaans is de boekhouding wat defensiever ingesteld dan de beurs en komt de verhouding boven de één uit.