Beveks zijn de Belgische tegenhangers van de Luxemburse Sicavs en zijn fondsen met een variabel kapitaal, het zijn zogenoemde open fondsen. Dat wil zeggen dat de aanbieder van een Bevek nieuwe aandelen in het fonds kan creëren als er vraag is van beleggers. De beleggers kunnen op hun beurt hierdoor iedere dag in of uit de Bevek stappen.
Daarnaast zijn er gesloten fondsen met een vast kapitaal, in België Bevak genoemd, en in luxemburg Sicafi. Deze fondsen zijn hebben een vast aantal uitstaande aandelen. Een belegger die een Bevak wil verkopen, zal eerst een koper moeten vinden. Omdat het vinden van een verkoper te vergemakkelijken zij
n Bevaks meestal genoteerd op de beurs. De beurskoers kan onder invloed van vraag of aanbod wel afwijken de werkelijke waarde van het fonds.
De Bevaks zijn verplicht tot uitkering van dividend (als dat mogelijk is), waarop een roerende voorheffing wordt geheven van 15%.
Bij de open fondsen, de Beveks, kan men twee typen onderscheiden. Het kapitalisatietype keert geen dividend uit, maar herbelegt ontvangen dividenden als het ware automatisch in het fonds. Voor het kapitalisatietype geldt bij aankoop een beurstaks van 1% en bij verkoop 0,5%. Het distributietype kent een lagere beurstaks van 0,14% bij aankoop, maar is verplicht om ontvangen dividenden uit te keren. Op deze dividenden wordt een roerende voorheffing geheven van 15%. Voor de langetermijnbelegger zal in veel gevallen het kapitalisatietype voordeliger zijn, terwijl speculanten de voorkeur hebben voor het distributietype.
Naast tussen Bevek en Bevak en Sicaf en Sicafi kan men nog andere typen fondsen onderscheiden als unit linked, pensioenspaarfondsen en Tak 23. De term beleggingsfonds of fonds wordt in deze cursus als verzamelterm gebruikt voor al deze typen fondsen. Het principe van al deze soorten fondsen is hetzelfde. Wij zullen de term fonds niet gebruiken voor een individueel aandeel of obligatie.
De werkwijze
Een beleggingsfonds heeft een prijs, vaak wordt die prijs door beleggers de koers genoemd (strikt genomen hebben alleen beursgenoteerde fondsen een koers). Als u bijvoorbeeld EUR 1000 in een beleggingsfonds met een koers van EUR 118.74 investeert, krijgt u 8,42 aandelen in dat fonds.
Bij de aankoop van het beleggingsfonds neemt de fondsmanager uw geld samen met ander ‘nieuw’ geld onder zijn hoede en voegt dat bij het geld dat al was belegd in het fonds. Gezamenlijk vormen deze middelen het fondsvermogen. Het fondsvermogen wordt belegd in aandelen, obligaties, onroerend goed, geldmarktpapier of een combinatie van deze. Deze beleggingen worden vaak posities of holdings genoemd, gezamenlijk vormen de afzonderlijke posities de portefeuille van het fonds.
Als belegger in een beleggingsfonds krijgt als het ware een gedeelte van de portefeuille. Onafhankelijk van hoeveel u belegt, is uw eigen belegging altijd een miniatuur van de fondsportefeuille.
Laten we dit verduidelijken met een voorbeeld. Stel, u belegt uw portefeuille in het Wereldfonds, dat enkele miljarden groot is. De top drie van het fonds bestaat uit 10% Microsoft, 5% General Electric en 4% Delhaize. Uw persoonlijke portefeuille (als dit uw enige fonds is) ter grootte van enkele duizenden euro’s, bestaat eveneens uit 10% Microsoft, 5% General Electric en 4% Delhaize. Stijgt het fonds 1% in koers, dan stijgt ook uw portefeuille 1% in waarde.
De voordelen
Beleggingsfondsen hebben vele voordelen, we noemen er enkele.
1. Beleggingsfondsen zijn ook geschikt voor de kleinere belegger.
Als u bijvoorbeeld ‘slechts’ EUR 1000 wilt of kunt beleggen, is het moeilijk om van dat geld een gevarieerde (gespreide) portefeuille aan te kopen. Bij een beleggingsfonds is dat echter geen probleem, en houdt u ook veel meer vermogen over omdat de kosten lager zijn. Als u eenmaal een storting heeft gedaan dan kunt u vervolgaankopen doen. Soms geldt daarvoor een minimum bedrag (bijvoorbeeld EUR 100), vaak ook niet. De minimale eerste inleg verschilt per fondsaanbieder, maar is meestal niet hoger dan enkele honderden euro’s. Dat een beleggingsfonds geschikt is voor kleinere bedragen wil zeker niet zeggen dat kapitaalkrachtige beleggers bij een fonds aan het verkeerde adres zijn, integendeel.
2. Beleggingsfondsen zijn gemakkelijk te aan- en verkopen.
Een fonds kunt u bij verschillende loketten krijgen: bij de bank, bij een fondsaanbieder, op de beurs of via een gespecialiseerde (internet)broker. Daar komen we nog op terug. Bij wie u ook uw fondsen koopt, het geldt zonder uitzondering dat u ze gemakkelijk kunt aan en verkopen, vaak met een muisklik of een telefoontje. Bij een uitgebreide portefeuille van individuele effecten of sommige buitenlandse aandelen is dat wel anders.
3. Er is toezicht op beleggingsfondsen.
Er is vrij uitgebreid toezicht op beleggingsfondsen. De portefeuillebeheerder van een beleggingsfonds kan niet met uw geld vertrekken richting een tropisch eiland. De Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA of de Commissie) is de belangrijkste autoriteit als het gaat om het toezicht op beleggingsfondsen
De CBFA voert het toezicht uit zoals dat vastgesteld is in verschillende wetten en Koninklijke Besluiten. Het doel van het toezicht is het toezien op de kwaliteit van de verstrekte informatie enerzijds. Anderzijds ziet de Commissie erop toe dat beleggingsinstellingen de wettelijk en reglementaire teksten naleven.
Voordat een beleggingsfonds in België mag worden aangeboden beslist de Commissie of het fonds over een passende administratieve, boekhoudkundige en financiële organisatie bezit en een autonoom beheer garandeert. Ook moeten de bestuurders en degene die de dagelijkse leiding hebben de vereiste professionaliteit en ervaring bezitten. Als een fonds aan de eisen voldoet, voegt de Commissie deze toe aan de lijst met toegelaten instellingen.
Toezicht betekent echter niet dat uw beleggingen niet minder waard kunnen worden. De toezichthouders waken niet over het beleggingsbeleid van een fonds. Dit betekent dat u geld kunt kwijtraken bij beleggen. Als één van de posities in een fonds minder waard wordt, wordt de portefeuille minder waard, en daalt de waarde van uw belegging. Dit betekent gelukkig niet dat de kans groot is dat u alles in een keer kwijt raakt. Voordat dat gebeurt moeten alle ondernemingen waarin belegd is, failliet gaan, wat niet waarschijnlijk is. U moet zich er wel van bewust zijn dat beleggen risico nemen is, en dat uw beleggingen fors minder waard kunnen worden.
4. Fondsen worden professioneel beheerd
Als u van plan bent om individuele aandelen of obligaties te kopen, moet u financiële verslagen kunnen interpreteren of een duration kunnen berekenen. Kunt u dit niet, dan lijkt het meer op gokken dan op beleggen. Deze kennis is niet nodig als u in een fonds belegt. Alhoewel u wel enig begrip moet hebben van hoe aandelenmarkten en obligatiemarkten werken, betaalt u uw fondsmanager ervoor om de juiste effecten te selecteren.
Dat er professionals aan het roer van een fonds staan, betekent niet dat beleggen in fondsen een sprookjesverhaal is. Er zijn fondsen die hoge kosten in rekening brengen, er zijn fondsen die slechte prestaties laten zien, en er zijn ook nog fondsen die beide eigenschappen combineren. Over de gehele linie gesproken zijn beleggingsfondsen echter een goede manier van beleggen voor diegene die het geld, de tijd, de kennis, of de interesse ontberen om een gespreide portefeuille van effecten te selecteren.
