Een week geleden kon je marktpundits lezen die zeiden dat “Liberation Day” een einde zou maken aan de onzekerheid die de aandelenmarkt onder druk zette sinds de inauguratie van president Donald Trump. Sommigen voorspelden een “verkoop het gerucht, koop het feit” handel zodra zijn plannen duidelijk waren.
Fout. Er is meer onzekerheid dan ooit. Het resultaat is schade aan portefeuilles op historisch grote schaal.
Tenzij de handelsoorlogen van Trump snel worden afgeblazen, hoeven beleggers niet ver terug te kijken om te zien hoe groot en langdurig deze verstoring van de wereldeconomie zou kunnen zijn. Bedenk maar eens hoe de impact van de wereldwijde financiële crisis van 2008 meer dan een decennium lang voelbaar was in de vorm van lage rentetarieven, tot de inflatiegolf die volgde op de covid-19 pandemie. In veel opzichten zijn de rimpelingen van de pandemie in de economie en de politiek nog steeds voelbaar.
Waarom markten een hekel hebben aan onzekerheid
De uitdrukking “markten haten onzekerheid” wordt te vaak gebruikt. Maar het is wel waar het bij langetermijnbeleggen om draait, vooral als het om aandelen gaat. Het kiezen van een aandeel houdt in dat je moet voorspellen wat de waarde in de toekomst zal zijn in vergelijking met de huidige waarde. Dit vereist een gevoel voor de kosten van wat een bedrijf doet, wat het kan vragen en hoe goed het zijn bedrijf kan onderhouden en laten groeien. De Economic Moat ratings van Morningstar passen in dit plaatje, waarbij onze analisten bepalen of een bedrijf een concurrentievoordeel heeft dat de komende 10 tot 20 jaar zal blijven bestaan.
De toekomst is natuurlijk altijd onzeker. Maar hoe minder duidelijkheid beleggers hebben, hoe moeilijker het wordt om waarden toe te kennen aan beleggingen. Hoe groter de onzekerheid, hoe meer beleggers de toekomstige waarde van beleggingen zullen verdisconteren. Met andere woorden, ze eisen lagere prijzen.
Een nieuwe wereldorde voor de handel
Met een enkele moeilijk leesbare poster bracht de persconferentie van Trump over tarieven in de Rose Garden onzekerheid naar een heel nieuw niveau door wereldwijde handelsnetwerken die over een periode van tientallen jaren waren opgebouwd, in de war te sturen.
Dit begint met de simpele vraag hoe lang de tarieven zullen gelden. Zoals gebruikelijk is sinds Trump weer aan de macht is, heeft de regering tegenstrijdige signalen afgegeven. De ene keer zegt ze open te staan voor onderhandelingen, de andere keer suggereert ze dat de tarieven blijven. Op zondag zei Trump dat de tarieven zullen blijven tot het Amerikaanse handelstekort is verdwenen. (Preston Caldwell, senior econoom in de VS bij Morningstar, heeft uitgelegd waarom hij al voor de aankondiging van Trump dacht dat de tarieven dit niet zouden bewerkstelligen).
De onzekerheid over hoe lang de tarieven zullen gelden, op welk niveau en hoe andere landen zullen reageren, betekent dat de talloze bedrijven die door de tarieven worden getroffen niet kunnen voorspellen wat hun kosten zullen zijn of wat consumenten voor hun producten zullen moeten betalen.
Onbekende factoren zijn een zorg voor markten
Maar de onzekerheid gaat verder dan hoeveel een auto deze zomer zal kosten of de prijs van Parmezaanse kaas.
Als voorbeeld van hoe schokken kunnen doorwerken tot lang nadat een gebeurtenis voorbij is, wijst Caldwell op de pandemie en de impact ervan op de economie. “Dit soort regimeverschuivingen zijn zo ongekend dat de historische gegevens en de daarvan afgeleide modellen slechts een beste gok zijn,” zegt hij. “Terugkijkend naar de pandemie hadden we weinig idee van de gevolgen van het abrupt stilleggen en terugdraaien van de wereldeconomie. Hetzelfde geldt voor het herconfigureren van wereldwijde naar binnenlandse toeleveringsketens. Het zal ook enige tijd duren voordat de volledige effecten zichtbaar worden, net zoals het ongeveer een jaar duurde voordat de toeleveringsketens tijdens de pandemie onder druk kwamen te staan voordat de zaken halverwege 2021 echt begonnen af te brokkelen.”
Als we terugdenken aan de financiële crisis van 2008, lang na de ineenstorting van Lehman Brothers en de vastgoedmarkt, bleven de rentetarieven extreem laag. Tijdens de crisis was er onmiddellijk paniek over de vraag of het financiële systeem zoals we dat nu kennen wel zou overleven. Maar zelfs toen de omstandigheden zich eenmaal stabiliseerden, speelde de crisis zich jarenlang op allerlei manieren af, waardoor het vermogen van obligaties om inkomsten te verschaffen afnam en de hoge waarderingen van groeiaandelen tot aan de pandemie werden aangewakkerd.
En dan zijn er nog “onbekende onbekenden”, zoals Caldwell het formuleert, zoals “een blijvende aantasting van het wereldwijde vertrouwen in de Amerikaanse economie”.
De daling van de dollar als kanarie in de kolenmijn
Deze waardevermindering zou zich kunnen manifesteren door de waardedaling van de Amerikaanse dollar. Dat is een anomalie in tijden van crisis, wanneer wereldwijde investeerders meestal de veiligheid van Amerikaanse dollars en activa opzoeken.
Daarnaast wijst Caldwell op een economische relatie tussen het niveau van de dollar en de tarieven. “Een stijging van het gemiddelde tarief met ongeveer 20% zou moeten leiden tot een stijging van de dollar met ongeveer 5%-10%, afhankelijk van de mate van buitenlandse tariefvergelding,” zegt hij.
Deze keer lijken beleggers te denken dat het kopen van de dollar hetzelfde is als een brandend huis binnenrennen in plaats van wegrennen. Deze daling “suggereert dat de tegenkracht in termen van verminderde zin om kapitaal in de VS te steken vrij groot is,” zegt Caldwell.
Als de daling van de dollar een voorbode is van een duurzame verschuiving in de wereldwijde kapitaalstromen, kunnen de gevolgen aanzienlijk zijn. Zo zou het voor de VS moeilijker kunnen worden om hun enorme staatsschuld te financieren, waardoor de rente op obligaties zou moeten stijgen. Dit zou doorwerken in de economie via hogere hypotheekrentes en het voor bedrijven duurder maken om hun groei te financieren.
Tegelijkertijd werkt een zwakkere dollar inflatoir, wat het voor de Federal Reserve moeilijker kan maken om de rente te verlagen. Dat is vooral het geval wanneer, zoals Fed-voorzitter Jerome Powell vrijdag duidelijk maakte, tarieven de opwaartse druk op de inflatie verhogen.
Er is één belangrijk verschil tussen de huidige crisis en zowel de crisis van 2008 als de pandemie. “In 2008 kon je een zeepbel die werd doorgeprikt niet ‘ontknoppen’,” zegt Caldwell. “Op dezelfde manier kon de overheid bij de pandemie alleen de economische gevolgen verzachten, maar de pandemie niet helemaal genezen.” Maar met tarieven is het een ander verhaal. Caldwell zegt dat “meer dan 90% van de schade ongedaan kan worden gemaakt als de tarieven snel worden ingetrokken en er een geloofwaardige belofte is om ze niet opnieuw in te voeren.
Tot die tijd heerst er onzekerheid.
De auteur of auteurs hebben geen positie in effecten die in dit artikel genoemd worden. Ontdek meer over Morningstar's redactionele beleid.
