De aandelenmarkt beloont beleggers die geduldig genoeg zijn om de tijd te nemen als het gaat om beleggen. Maar iedereen met aandelen in zijn portefeuille weet dat het niet altijd alleen maar zonneschijn is.
Wanneer de aandelenmarkt een langdurige periode van daling vertoont, hoor je in het nieuws misschien weleens de termen “marktcorrectie” en “berenmarkt” voorbij komen.
Wij definiëren de termen en kijken naar historische gebeurtenissen om context te geven aan de marktvolatiliteit.
Wat is een marktcorrectie?
Een “correctie” verwijst naar een marktdaling van meer dan 10%, maar minder dan 20% vanaf het meest recente hoogtepunt. De term kan worden toegepast op afzonderlijke effecten of bredere markten, zoals de aandelenbenchmark van een land. De drempel van 10% is arbitrair, maar vertegenwoordigt een aanzienlijke daling. Een correctie kan lang duren, van dagen tot maanden of meer. Correcties op de aandelenmarkt komen vrij vaak voor - sinds 2000 zijn er 10 geweest op Wall Street - en zijn meestal van korte duur. Historisch gezien hebben marktcorrecties gemiddeld drie tot vier maanden geduurd.
Hoewel marktcorrecties beleggers op de korte termijn kunnen schaden, bieden ze ook potentiële koopkansen voor beleggers met een langere beleggingshorizon. De term “correctie” komt van de historische tendens dat deze prijsdalingen de markt “corrigeren” door de prijzen terug te brengen naar het niveau van hun trend op de langere termijn.
Wat is een bear market?
Berenmarkten worden meestal gedefinieerd als dalingen van de aandelenmarkt met minstens 20% vanaf hun meest recente piek. Ze kunnen lang duren, maar ze duren meestal langer dan marktcorrecties. Wall Street beschouwt bearmarkten als voorbij wanneer de aandelenmarkt op een nieuwe recordhoogte sluit. Het feitelijke begin en einde van een dalende markt kan echter pas achteraf worden vastgesteld.
Hoewel sprake is van een berenmarkt zodra de aandelenmarkt, vertegenwoordigd door een brede index zoals de Morningstar Europe Index of de S&P 500 index, minstens 20% daalt vanaf het vorige hoogtepunt, wordt de volledige daling beschouwd als onderdeel van de berenmarkt. Op dezelfde manier wordt de volgende marktrally, of bull market, uitgeroepen zodra de markt een nieuwe all-time high bereikt, maar deze omvat het volledige herstel vanaf het dieptepunt van de berenmarkt.
De grafiek hieronder toont de daling van 2020 in de Morningstar Europe All Cap Index en het daaropvolgende herstel om de tijdlijn van een dalende markt te illustreren.
De dalende markt in 2020 was de kortste ooit en duurde slechts een maand. Eerder duurden bearmarkten gemiddeld ongeveer negen en een halve maand. Toch waren deze perioden van daling korter dan groeiperiodes.
Wat veroorzaakt marktdalingen?
Vergeleken met een marktcorrectie duidt een bearmarkt op een grotere vertrouwenscrisis bij beleggers over de toekomst. De oorzaken van beleggerspessimisme kunnen variëren. De meest voorkomende oorzaak is een zwakke of vertragende economie of de verwachting van een economische vertraging. Een andere oorzaak is dat beleggers het gevoel hebben dat de markt oververhit is en de prijzen te hoog.
Tekenen van een economische vertraging of andere gebeurtenissen kunnen ertoe leiden dat beleggers pessimistisch worden over de vooruitzichten van toekomstige rendementen op hun beleggingen, waardoor ze aandelen gaan verkopen. De markt daalt als een verkoopgolf aan kracht wint en het pessimisme zich verspreidt.
Hoewel bearmarkten vaak samengaan met economische recessies, zijn ze gebaseerd op totaal verschillende indicatoren. Een recessie beschrijft een vertraging van de economische productie en wordt gedefinieerd als ten minste twee opeenvolgende kwartalen van daling van het bruto binnenlands product, ofwel BBP.
Kortom, de aandelenmarkt is niet de economie; de markt kan zelfs stijgen als de economische productie daalt.
Leiden alle marktcorrecties tot dalende markten?
Het antwoord is nee. In feite hebben de meeste marktcorrecties niet geleid tot bearmarkten. Teruggaand tot 1975 zijn bijvoorbeeld slechts zes van de 27 marktcorrecties in de Amerikaanse S&P 500 benchmark uitgelopen op een bearmarkt. Maar hoe moeilijk het ook is om de duur van een marktdaling te voorspellen, er is ook geen betrouwbare manier om te voorspellen of een marktcorrectie daadwerkelijk het begin van een bearmarkt is.
Wanneer en waarom stopt de handel?
Hoewel het dagen of weken kan duren voordat we in een correctie- of bearmarkt terechtkomen, kunnen plotselinge dalingen op de aandelenmarkt al op één handelsdag plaatsvinden. Om dit te voorkomen, gebruiken markten beveiligingen zoals het tijdelijk bevriezen van de handel als prijzen te sterk bewegen. Zo’n handelsonderbreking gebeurt als een koers buiten een ingesteld bereik komt, terwijl prijsdrempels de handel beperken door orders buiten het bereik te weigeren.
Het idee achter een automatische handelsonderbreking is om paniekerige markten te kalmeren. De onderbrekingen dwingen beleggers om even afstand te nemen van de aanhoudende chaos om tijdens de korte pauze de situatie opnieuw te bekijken en te beoordelen.
Onder de MiFID II-regelgeving van de Europese Unie moeten handelsplatformen zoals aandelenbeurzen de handel tijdelijk kunnen stilleggen en toezichthouder ESMA heeft richtlijnen gegeven over hoe deze mechanismen moeten worden ingesteld. De implementatie van handelsonderbrekingen en prijsdrempels verschilt echter per EU-markt wat betreft type, drempels, duur en transparantie.
In een tijdperk van hoogfrequente geautomatiseerde handel zijn handelsonderbrekingen bedoeld om als een drempel te fungeren wanneer de markten in een neerwaartse spiraal terechtkomen en om de rust te herstellen. Tijdens de uitzinnige aandelenverkoop aan het begin van de pandemie van het coronavirus op 9 maart, onderbrak handelsplatform Xetra in Frankfurt de handel in individuele aandelen meer dan 1.000 keer.
De auteur of auteurs hebben geen positie in effecten die in dit artikel genoemd worden. Ontdek meer over Morningstar's redactionele beleid.
