Het mag historisch genoemd worden, het besluit om de AEX index van Euronext Amsterdam uit te breiden van 25 naar 30 aandelen. Het is voor het eerst sinds 1989 dat er iets dergelijks gebeurt met de Nederlandse hoofdindex die in 1983 begon met 13 aandelen. De uitbreiding zal plaatsvinden in september dit jaar; de wijziging gaat in na het sluiten van de handel op vrijdag 19 september, waarna de 30 aandelen tellende AEX index bij opening van de handel op maandag 22 september van start gaat.
Met de uitbreiding weerspiegelt de Amsterdamse hoofdgraadmeter beter hoe divers de groep grote aandelen is die aan het Damrak genoteerd staat, zegt René van Vlerken, CEO van Euronext Amsterdam, in een toelichting op de aankondiging. En de balans verbetert, benadrukt de CEO, want momenteel zijn de vijf grootste namen goed voor zo’n 60% van de index.
De uitbreiding gaat gepaard met een aantal regelwijzigingen omtrent het verkrijgen van een notering in de AEX die de drempel voor toetreding moeten verlagen. Zo gaat de vereiste free float velocity (waarover later meer) omlaag van 25% naar 15% en er komen wijzigingen in de maximale weging van een aandeel.
Wie worden de nieuwe AEX-aandelen?
De vijf nieuwe AEX-deelnemers zullen in principe degene zijn die nu de grootste Midkappers zijn, gemeten naar marktkapitalisatie. Nu zijn dat ingenieursbureau Arcadis ARCAD, dat een weging van 9,70% heeft, postbezorger InPost INPST met 8,47%, industrieel maakbedrijf Aalberts AALB met 7,79%, distributiecentra-exploitant WDP WDP 7,61% en opslagbedrijf Vopak VPK met 6,09%. Maar in de komende maanden tot aan 19 september kan dat uiteraard verschuiven en in theorie kunnen het alle vijf andere namen worden.
De selectie van indexkandidaten en het bepalen van hun weging vindt in algemene zin plaats aan de hand van twee criteria: marktkapitalisatie en handelsvolume. Dat handelsvolume definieert Euronext als free float velocity. Dat is een liquiditeitsmaatstaf die het aantal verhandelde aandelen in een bedrijf vergelijkt met het aantal aandelen dat vrij verhandelbaar is. Om in aanmerking te komen voor opname in de AEX moet die verhouding ten minste 25% zijn. Onder de nieuwe regels vanaf september zal dat 15% zijn.
De AMX index die de mid-cap aandelen omvat, blijft zelf per september overigens ongewijzigd op 25 aandelen. Small-cap index AScX wordt verkleind van 25 naar 20 aandelen.
Indexvolgers moeten de 5 nieuwkomers kopen
De uitbreiding betekent voor indexvolgende producten dat ze in september de nieuwe samenstelling moeten gaan volgen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de VanEck AEX UCITS ETF TDT en de VanEck AMX UCITS ETF TMX. “Wij gaan mee,” zegt Martijn Rozemuller, CEO Europa van ETF-aanbieder VanEck tegen Morningstar. “De impact zal beperkt zijn, want de weging naar marktkapitalisatie betekent dat de vijf nieuwe bedrijven in de AEX ook de vijf kleinste zullen zijn. Ze zullen maar een klein deel van de waarde van de index vertegenwoordigen.”
Bij wijzigingen zoals deze hangt de impact op de aandelenkoers van de kandidaat-nieuwkomers af van welke index het betreft: “Hoe groter en bekender de index, hoe meer partijen daarop proberen te anticiperen door door bepaalde aandelen vantevoren in te kopen, om ze daarna met winst door te verkopen aan indexvolgende partijen als het moment daar is, maar dat gaat lang niet altijd goed. Je kan naar marktkapitalisatie kijken, maar dat zegt niet alles.” De AEX geldt binnen Europa in algemene zin niet als een benchmark-index voor indexvolgende beleggingsproducten, zodat dat effect waarschijnlijk beperkt blijft.
Jaarlijkse herweging liet samenstelling AEX ongemoeid
De uitbreiding is eenmalig, maar een vaker voorkomend verschijnsel is de reguliere herweging van de AEX-index, de Midkap en AScX. Die vindt ieder kwartaal plaats, traditioneel op de derde vrijdag van maart, juni, september en december, waarbij maart geldt als het ijkpunt na 12 maanden.
Beursuitbater Euronext heeft samenstelling van de AEX bij de herweging van vrijdag 21 maart niet gewijzigd. Wel zijn de wegingen van de bedrijven aangepast. De regels van Euronext schrijven momenteel per bedrijf een maximale weging van 15% voor. In de loop van de maanden na een herweging kan dat door handelsbewegingen toenemen tot boven die grens. Zo had voedingsmiddelenfabrikant Unilever UNA, het grootste AEX-aandeel, voorafgaand aan de herweging van 21 maart een weging van 16,46%. Dat is bij de herweging gemaximeerd op 15%, en door de handel in de dagen daarna is dat intussen 14,78% geworden. Nummer twee was olie- en gasgigant Shell SHELL met een weging van 14,72% en die is inmiddels Unilever gepasseerd en is nu met 15,25% de grootste geworden. Chipmachinebouwer ASML ASML telde eerder voor 11,43% mee en is nu nummer twee met 15,06%. Uitgever RELX REN is nummer vier met 9,23%.
AEX versus Morningstar Netherlands Index
Met de uitbreiding van de AEX in het vooruitzicht is een vergelijking met de Morningstar Netherlands Index interessant, want die is al breder samengesteld met 45 holdings. Dat zijn 22 van de 25 AEX-aandelen (Unilever, Shell en RELX die alledrie een duo-notering hebben in Londen en een Britse PLC als venootschapsvorm en hoofdvestiging hebben, niet) plus 23 van de 25 Midkappers.
De wegingen in de top zijn, mede door het ontbreken van Unilever en Shell, totaal anders dan die in de AEX, want ASML is met afstand de grootste in de Morningstar Netherlands Index met een weging van 34,08% per 28 februari 2025, meer dan het dubbele van de weging in de AEX. Prosus is nummer twee met 7,14% en derde is ING met 6,89%.
In de AEX zijn Prosus en ING vijfde en zesde met wegingen van respectievelijk 6,17% en 6,15%. Verder afdalend liggen de wegingen van de kleinere aandelen in AEX en Morningstar Netherlands Index vrij dicht bij elkaar in de buurt.
Wijzigingen in samenstelling AMX en AScX
In de Midkap zijn er wel wijzigingen: laadpalenfabrikant Alfen, metaalveredelaar AMG en effectenhandelshuis Flow Traders zijn eruit, terwijl de twee bouwers BAM Groep en Heijmans en investeringsmaatschappij CVC Capital erin gekomen zijn. CVC Capital wordt gevolgd door Morningstar’s aandelenanalist Johann Scholtz en heeft een Narrow Moat rating en een Fair Value van €18,00 bij een slotkoers van €18,84 op 25 maart, waardoor het momenteel een 3-sterren aandeel is.
De drie die uit de AMX vallen, dalen af naar de AScX, waar daarnaast ook recyclingmachinefabrikant (onder andere statiegeldautomaten) Envipco en het Franse media- en pr-bureau Havas als nieuwkomers een plek hebben gekregen.
De auteur of auteurs hebben geen positie in effecten die in dit artikel genoemd worden. Ontdek meer over Morningstar's redactionele beleid.
