Aanstaand president Donald Trump heeft aangekondigd dat hij een beleid wil gaan voeren dat de belangen van olie-, gas- en kolenconcerns ondersteunt. Als hij dat inderdaad gaat doen, betekent dit dat hij de maatregelen die de regering-Biden heeft genomen om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan, zal terugdraaien. Hoe kunnen Trumps daden de energietransitie beïnvloeden? En wat gaat dit voor beleggers betekenen?
De effecten van klimaatverandering zijn steeds duidelijker. Extreme weersomstandigheden hebben potentieel een grote negatieve invloed op economische sectoren, zoals de woningmarkt, landbouw en verzekeringen. En dat kan leiden tot economische en sociale ontwrichting.
Wetenschappelijke consensus over de aard van klimaatverandering heeft er wereldwijd voor gezorgd dat landen beleid doorvoeren om de klimaatverandering te beperken en zich aan te passen aan de nieuwe realiteit. Als gevolg hiervan maakt de wereldeconomie een ingrijpende energietransitie door, dat als doel heeft om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. Die dragen immers bij aan de opwarming van de aarde.
Dit proces wordt ook wel ‘ontkoling’ genoemd; het uiteindelijke doel daarvan is om te zorgen dat er uiteindelijk geen uitstoot van CO2 meer plaatsvindt. Voorlopig blijven fossiele brandstoffen echter waarschijnlijk onmisbaar in industrieën die de uitstoot van broeikasgassen moeilijk kunnen beperken, zoals in de scheepvaart, bij cementproducenten en bij chemie- en staalbedrijven.
Klimaatverandering als beleggingsthema
De energietransitie die nodig is vanwege de klimaatverandering brengt zowel investeringsrisico’s als kansen met zich mee voor beleggers. Hieronder vindt u een kort overzicht van wat terminologie en van de industrieën die hierdoor geraakt worden.
De risico’s die de energietransitie met zich meebrengt, vallen onder de volgende twee categorieën:
- het transitierisico: dit is afhankelijk van hoe bedrijven hun strategie aanpassen aan de nieuwe realiteit - ofwel een economie waarin er geen uitstoot van broeikasgassen meer plaatsvindt.
- het materiële risico: dit heeft betrekking op de invloed van klimaatverandering op de infrastructuur, op vastgoed, fabrieken en grondstoffen, zoals hout.
Het broeikasgasvrij maken van de economie is afhankelijk van schone energie, elektrificatie en energie-efficiëntie:
- schone energie: energie die wordt opgewekt met bronnen die geen broeikasgassen uitstoten, zoals zonne-, wind- en kernenergie.
- elektrificatie: dit vereist een versterking en verbetering van het huidige elektriciteitsnet. Dat is nodig om activiteiten die nu nog afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, zoals transport, verwarming en airconditioning, van elektriciteit te kunnen voorzien.
- de energie-efficiëntie van gebouwen: het is essentieel dat die verbeterd wordt, omdat gebouwen nu voor 40% van het totale energieverbruik verantwoordelijk zijn en voor 75% van het elektriciteitsverbruik.
Beleggingskansen op klimaatgebied zijn er bij nieuwe technologieën die bijdragen aan het beperken van klimaatverandering of aan de negatieve gevolgen daarvan. Beleggingsfondsen voor klimaatoplossingen investeren in groene obligaties, een groene infrastructuur, in elektrificatie van transport, batterijopslag, slimme netwerken, energie-efficiëntie, hernieuwbare energie, slimme wateroplossingen en schone technologie.
Marktkrachten spelen een belangrijke rol bij het vervangen van fossiele energie door hernieuwbare. Het afgelopen decennium zijn de kosten van zonne-energie met 90% gedaald, die van windmolens op land met 70% en die van batterijen met meer dan 90%. En naar verwachting zullen deze kosten blijven dalen naarmate de technologie verbetert. Daarentegen zal de prijs van aardgas blijven fluctueren, afhankelijk van vraag en aanbod.
Energiebedrijven die sterk leunen op hernieuwbare en nucleaire energie zullen waarschijnlijk gaan profiteren van het proces van ontkoling en elektrificatie. In 1997 werd meer dan de helft van de elektriciteit in de VS nog opgewekt met steenkool. In 2023 werd er meer elektriciteit opgewekt (21%) door duurzame energiebronnen dan door steenkool- (16%) of kernenergiecentrales (19%).
Aardgas zorgde vorig jaar voor 43% van de totale elektriciteit. Naar verwachting zal het aandeel van duurzame energiebronnen blijven stijgen naarmate de kosten dalen en de barrières om ze in te zetten worden weggenomen.
Trump 2.0: de potentiële impact
Voor duurzame beleggers zijn er een paar belangrijke punten waarmee zij rekening moeten bij de tweede Trump-regering. De nieuwe regering heeft beloofd om het Amerikaanse klimaatbeleid een richting op te sturen die botst met wat wereldwijd overeengekomen is om te doen.
Terugtrekking uit het klimaatakkoord van Parijs
Net als tijdens zijn eerste ambtstermijn zal Trump de VS waarschijnlijk terugtrekken uit deze niet-bindende overeenkomst op klimaatgebied. Daarmee verspeelt hij de macht en invloed die de Verenigde Staten hebben bij mondiale klimaatonderhandelingen.
Wereldleiders bereiden zich hier al op voor en zien het als een kans voor China—het land dat de meeste CO₂-uitstoot ter wereld —om zijn invloed te vergroten. China heeft ambitieuze plannen om op nul uitstoot uit te komen en is wereldwijd marktleider op het gebied van essentiële technologie, zoals zonnepanelen en elektrische voertuigen.
Bovendien biedt China vrijwillig klimaathulp aan ontwikkelingslanden. Zo wil het laten zien dat het op dit gebied voorop loopt en wil het land zijn diplomatieke invloed vergroten. Dat kan ten koste gaan van de Amerikaanse concurrentiepositie binnen de energietransitie.
Soepeler regels voor steenkool-, gas- en oliewinning
De VS is al de grootste producent van olie en aardgas ter wereld. Veel experts denken dat als Trump de regels gaat versoepelen, dit op de korte termijn weinig effect zal hebben op de totale productie van fossiele brandstoffen.
Op de langere termijn kunnen deze maatregelen echter zorgen voor een grotere productie, in een tijd waarin de meeste landen zich hebben gecommitteerd aan beleid dat het tegenovergestelde effect beoogt. Dit bedreigt de vooruitgang van het uitstootvrij maken van de wereld én dreigt de wereldwijde samenwerking van landen tegen klimaatverandering te ondermijnen.
Soepeler uitstootregels
Trumps dereguleringagenda voorziet ook in het ook versoepelen van de regels voor CO₂-uitstoot. Dat zou een directe negatieve invloed hebben op het doel om de wereld uitstootvrij te maken.
- Soepeler uitstootregels voor methaan: methaan, het hoofdbestanddeel van aardgas, is een van de meest CO₂-intensieve broeikasgassen. Het effect van methaan is meer dan tachtig keer zo sterk qua opwarmingseffect dan koolstofdioxide.
- Regels voor kolencentrales intrekken: deze regels waren gericht op het verminderen van de uitstoot van CO₂, fijnstof en verontreinigende stoffen die in het water terechtkomen.
Wat is het gevolg van importtarieven?
Importtarieven kunnen macro-economische gevolgen hebben die nadelig zijn voor de energietransitie en voor investeringen in klimaatoplossingen in de VS. Invoertarieven kunnen worden ingezet om meer belastinginkomsten binnen te halen, voor industriepolitiek en voor onderhandelingen over handel.
Uiteindelijk betalen consumenten echter de rekening van invoertarieven. Die kunnen tot een hogere inflatie en rente leiden en voor minder economische groei. Als dat gebeurt, zal dat ook de winstgevendheid van zonne- en windenergieparken ondermijnen. Zij zijn namelijk voor de lange termijn gefinancierd en hebben al veel last gehad van de hoge rente, de afgelopen jaren.
Op de korte termijn zouden hogere invoertarieven waarschijnlijk gunstig uitpakken voor bedrijven die actief zijn op het gebied van fossiele brandstoffen . Met hogere tarieven zouden de VS ook recht tegenover de meeste andere landen komen te staan met hun klimaatbeleid en de overgang naar een uitstuitarme economie vertragen.
Tegenkrachten
Sommige factoren zouden de impact van Trumps beleidsdoelen kunnen verzachten. Dat zijn:
Beperkte aanpassing aan de Inflation Reduction Act:
Een groot deel van de financiering is al toegewezen. Bovendien zijn delen van deze wet lastig terug te draaien, door de manier waarop die is opgesteld. Ook is is er binnen de Republikeinse partij weerstand tegen het afschaffen van de IRA. Die is vooral in Republikeinse kiesdistricten populair, omdat het de groei van de werkgelegenheid en productie sterk heeft bevorderd.
Bedrijven die de noodzaak van klimaatactie erkennen: Tweederde van de tweeduizend grootste bedrijven ter wereld heeft als doel om netto op nul procent uitstoot van broeikasgassen uit te komen. De uitvoering van hun plannen verkeert vaak nog in een vroeg stadium. Maar uit onderzoek van Deloitte eerder dit jaar zou wel blijken dat er potentieel een verschuiving gaande is in welke voordelen en kansen bedrijven zien op het gebied van klimaatactie.
Deze bedrijven beschouwen klimaatverandering als een van de drie belangrijkste strategische zaken. Meer dan 90% van de leidinggevenden denkt dat hun bedrijf kan groeien terwijl tegelijkertijd de uitstoot van broeikasgassen wordt verminderd en dat economische groei mogelijk is terwijl zij hun klimaatdoelen ook halen.
Bedrijven waarderen een stabiel overheidsbeleid: Onzekerheid remt de bereidheid om te investeren op de lange termijn. De bestuursvoorzitter van Exxon, Darren Woods, die kritiek heeft op beleid dat inzet op ambitieuze plannen voor een uitstootvrije wereld, benadrukt dat " voortdurende beleidsveranderingen als gevolg van politieke cycli en nieuwe regeringen niet goed zijn voor de economie."
Over Trumps plannen om de VS terug te trekken uit het Parijs-akkoord zei hij: “De noodzaak om de uitstoot van broeikasgassen aan te pakken verdwijnt niet. Veranderingen op de korte termijn maken het alleen maar lastiger om de problemen op de lange termijn op te lossen. Consistent beleid is een noodzaak.”
Waar gaan we naartoe?
Klimaatverandering zal de komende jaren en decennia naar verwacht leiden tot grote technologische innovatie en een economische transformatie. Beleggers doen er goed aan om hun visie en strategieën te herzien om zich aan te passen aan deze veranderingen.
Trump heeft aangekondigd het Amerikaanse klimaatbeleid een andere kant op te sturen dan waar de wereld het mondiaal over eens is. Of hij zijn campagnebeloften ook zal omzetten in concreet beleid, is echter nog onzeker. Het kan ook zijn dat er al marktkrachten actief zijn die zijn plannen tegenwerken.
Beleggers worden geconfronteerd met de onzekerheid die de nieuwe regering met zich meebrengt. Zij moeten bepalen hoe ze klimaatrisico’s en -kansen in hun portefeuille aanpakken. Daarnaast moeten ze inschatten of dit moment over enkele decennia wordt gezien als een fundamentele koerswijziging of slechts een tijdelijke horde op weg naar de energietransitie..
De auteur of auteurs hebben geen positie in effecten die in dit artikel genoemd worden. Ontdek meer over Morningstar's redactionele beleid.
