Terwijl de duurzame wereld zich opmaakt voor de COP29 klimaatconferentie in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Baku van 11 tot 22 november en aansluitend de COP16 conferentie in Saudi-Arabie begin december, kijken beleggers de andere kant op. Want de zogeheten ‘groene’ fondscategorieën lijken te hebben afgedaan onder fondsbeleggers.
Dat illustreren we aan de hand van de Morningstar Categorie Aandelen Sector Ecologie die tot voor kort glorietijden beleefde: veel interesse van beleggers, veel nieuw aanbod van beleggingsproducten vanuit fondshuizen en veel instroom van nieuw beleggersgeld. Maar vorig jaar is de opwaartse trend in de fund flows gekeerd naar negatief terrein en dit jaar stevenen we af op een beduidend hogere uitstroom van fondsvermogen dan vorig jaar.
Wat is een ecologiefonds?
De aanduiding ‘ecologie’ is een breed begrip, dat onder andere bedrijfstakken als alternatieve energie, afvalverwerking, waterbehandeling en energie-efficiëntie omvat, kort gezegd alle activiteiten en technologieen die het milieu en de leefomgeving verbeteren.
Ecologiefondsen hebben lange tijd een relatief marginaal bestaan geleid met een totaal beheerd vermogen dat onder de €10 miljard bleef schommelen. Vanaf 2017 veranderde dat beeld en was er sprake van toenemende interesse, wat leidde tot een instroom van €2,5 miljard, gevolgd door €3,1 miljard in 2018 en €6,5 miljard in 2019, een ruime verdubbeling. In 2020 zette een versnelling in naar €22,9 miljard, waarna in 2021 de €33 miljard werd bereikt.
Daarna begon de instroom af te nemen; ecologiefondsen wisten in 2022 nog bijna €11 miljard aan beleggersgeld aan te trekken, en vorig jaar is de flow trend echt gekeerd, want in 2023 verdween er bijna €5 miljard aan vermogen uit de fondsen en over de eerste negen maanden van 2024 staat de teller al op ruim €8 miljard uitstroom naar een beheerd vermogen van €85 miljard.
Welke ecologiefondsen doen het goed en welke niet?
Om een beeld te krijgen van hoe het de individuele fondsen is vergaan, kijken we in ons datasysteem Morningstar Direct naar de Morningstar Categorie Aandelen Sector Ecologie en die hebben we gefilterd op fondsen met een Morningstar Medalist Rating van Gold, Silver of Bronze, of een Neutral of Negative beoordeling. Onderstaande tabel laat zien welke van de 25 ecologiefondsen de hoogste uitstroom van vermogen kenden over de eerste negen maanden van dit jaar (data per ultimo september 2024):
Van de 25 genoemde fondsen zijn er zeven die in de huidige markt een netto-instroom laten zien. De Neutral en Negative rated fondsen kennen allemaal uitstroom. Het beeld in deze categorie is daarmee anders dan dat van de Morningstar Categorie Aandelen Sector Alternatieve Energie die we onlangs onder de loep namen, want daar kampten alle Medalist fondsen met netto-uitstroom.
Opvallend aan de ecologie-categorie is dat de rendementen van de individuele fondsen sterk uiteenlopen, van een winst van 20% voor JPM Climate Change Solutions tot een verlies van 8,5% voor GMO Climate Change Investment. Het is niet zo dat uitstroom en negatief rendement hand in hand gaan, want onder de fondsen met een hoge uitstroom zijn er die een year-to-date rendement boeken dat in de dubbele cijfers loopt.
"Er zijn in deze fondscategorie grote verschillen in aanpak tussen de diverse fondsen en dat kan ook grote verschillen in de afzonderlijke portefeuilles veroorzaken. Wat wel duidelijk is: de grootste fondsen hebben ook te kampen met de hoogste uitstroom," zegt Morningstar-fondsanalist Ronald van Genderen desgevraagd in een toelichting.
"Gedurende de hoogtijdagen voor duurzaam beleggen kregen ook ecologiefondsen te maken met een grote toestroom van nieuw beleggersgeld. Met name fondsen die al de bekendere fondsen die over een langer track record beschikte en breed verkrijgbaar waren in Europa konden rekenen op hoge introom. In die periode tot aan eind 2021 waren de rendementen vaak uitstekend en veel beleggers werden hierdoor aangetrokken," aldus Van Genderen.
"Toen in het vierde kwartaal van 2021 de markt draaide, onder andere door recessievrees, toenemende inflatie en oplopende rentestanden, kwamen de koersen van veel groeibedrijven, waar ecologieaandelen over het algemeen ook toe behoren, onder druk te staan. Daardoor kwamen veel beleggers die vooral op de goede rendementen waren afgekomen van een koude kermis thuis. De outflows die we de afgelopen tijd hebben gezien, zijn voornamelijk te wijten aan dit type hot money dat uit de fondsen stroomt en dat raakt met name de eerder genoemde fondsen die een relatief grote omvang hebben."
Het gemiddelde rendement voor de categorie als geheel over dit jaar tot en met augustus staat op 4,69%. Het gemiddelde jaarlijkse rendement gemeten over een periode van vijf jaar bedraagt 9,21%.