Tijdens haar monetaire beleidsvergadering op 17 oktober zal de Europese Centrale Bank het belangrijkste rentetarief waarschijnlijk opnieuw verlagen met 0,25 procentpunt - eerder dan een maand geleden werd verwacht. Sommige leden van de Raad - waaronder ECB-president Christine Lagarde en het hoofd van de Franse centrale bank François Villeroy de Galhau - hebben dit de afgelopen dagen en weken duidelijk gemaakt.
“De nieuwste ontwikkelingen versterken ons vertrouwen dat de inflatie in de nabije toekomst terugkeert naar de doelstelling,” zei Lagarde op 30 september tijdens een parlementaire hoorzitting van de Europese Unie. “We zullen hier rekening mee houden tijdens onze volgende monetaire beleidsvergadering in oktober.”
Het streefcijfer van de ECB voor de jaarlijkse inflatie is 2%, maar in september daalde het voorlopige inflatiecijfer met 1,8% onder dit niveau.
Villeroy de Galhau was nog duidelijker: “De ECB zal zeer waarschijnlijk de rente verlagen in oktober,” vertelde de Fransman aan de Italiaanse krant La Repubblica.
Renteverlagingen waarschijnlijk in oktober en december
“90% van de economen voorspelt een verlaging van de depositorente van de ECB met 25 basispunten volgende week. Deze beslissing lijkt zo goed als zeker. Dit wordt de derde renteverlaging met 25 basispunten sinds juni en de langzame, methodische rentedaling waar de ECB op hoopt”, zegt Michael Field, European Market Strategist bij Morningstar.
Een verdere renteverlaging in december wordt door experts ook beschouwd als een uitgemaakte zaak, en de geldmarkten houden momenteel ook rekening met bewegingen van 25 basispunten voor oktober en december.
“De inflatie in Europa daalde in september naar 1,8%, het laagste niveau in meer dan drie jaar, en lag daarmee onder de doelstelling van 2% van de centrale bank. Hoewel de kerninflatie nog steeds hoger is, daalt het cijfer duidelijk, wat een positief teken is. De werkloosheid in Europa staat ook op een recordlaagte, maar is met bijna 6% hoog naar internationale maatstaven,” vervolgt Field.
Inflatie naar verwachting weer hoger in Q4 door basiseffecten
“Zoals bij elk monetair versoepelingsprogramma zijn er risico's, maar op dit moment lijkt het risico dat de economie oververhit raakt door verdere renteverlagingen klein. Natuurlijk wil de ECB voorzichtig te werk gaan en het juiste renteniveau vinden, maar de richting waarin ze gaat is duidelijk,” zegt Field. Economen verwachten dat de ECB-rente de komende 12 maanden zal dalen tot 2,5%.
De laatste opmerkingen van de centrale bankier vormen een interessant contrast met de vergadering van september, toen Lagarde aangaf dat er waarschijnlijk niet genoeg gegevens zouden zijn om een renteverhoging vóór december te rechtvaardigen, vertelde Konstantin Veit, portefeuillebeheerder bij Pimco, op 8 oktober telefonisch aan Morningstar. Het voorlopige inflatiecijfer van 1,8% voor september was in lijn met de marktverwachtingen en niet ver verwijderd van de eigen prognoses van de ECB.
Bovendien zal de inflatie in het vierde kwartaal waarschijnlijk weer stijgen, omdat eerdere scherpe dalingen van de energieprijzen niet meer worden meegenomen in de jaarcijfers - economen noemen dit “basiseffecten”. Ook de inflatie in de dienstensector was in september met 4% nog steeds vrij hoog.
“Ik kan dit uitleggen door te zeggen dat de ECB de belangrijkste rentevoet zo snel mogelijk naar 3% wil brengen vanuit het oogpunt van risicobeheer, wat nog steeds restrictief is,” zegt Veit. De economische cijfers voor de eurozone zijn de laatste tijd immers teleurstellend. Veit benadrukt echter dat het mandaat van de ECB - in tegenstelling tot haar Amerikaanse tegenhanger - prijsstabiliteit is.
Stuurt de ECB op groeicijfers?
Ook econoom Carsten Brzeski van ING verwijst naar de formulering van de ECB tijdens de vergadering in september en in de twee weken daarna, waaruit duidelijk een voorkeur bleek voor de volgende renteverlaging in december. Hoewel Brzeski ook een renteverlaging op 17 oktober verwacht, sluit hij een verrassing niet helemaal uit. Er zijn immers geen “harde” economische cijfers gepubliceerd sinds de vorige vergadering.
“Wij zijn er veel minder zeker van dan de financiële markten dat de ECB de rente volgende week daadwerkelijk zal verlagen. De belangrijkste vraag voor de ECB zal zijn hoe ze het verschil interpreteert tussen afhankelijkheid van data en afhankelijkheid van datapunten. Als alle huidige gegevens worden beschouwd als één groot gegevenspunt, is er geen reden voor een renteverlaging volgende week,” zei Brzeski in een blogpost op 6 oktober. “In ieder geval zou een besluit van de ECB om de rente volgende week te verlagen een grote verandering betekenen in haar eigen reactiefunctie. Het zou een renteverlaging zijn om de groei te stimuleren.”
Hoe ver zal de ECB de rente verlagen?
Economen van Deutsche Bank hebben hun verwachtingen ook bijgesteld en verwachten nu een snellere renteverlaging dan in de zomer. “In plaats van dat de belangrijkste rentetarieven terugvallen naar neutraal (2,00-2,50%) tegen het einde van 2025, verwachten we nu dat de neutrale tarieven zes maanden eerder worden bereikt, medio 2025”, schreven ze op 1 oktober in hun onderzoeksnota ‘Geen reden om te wachten’. Dit zou een nieuwe renteverlaging van 0,25 procentpunt betekenen op elk van de vier vergaderingen in de eerste helft van 2025.
Bastian Freitag, hoofd Fixed Income Duitsland bij Rothschild & Co, verwacht ook snelle renteverlagingen. “De daling van de totale inflatie is niet alleen te wijten aan de dalende energieprijzen, maar ook aan de dalende kerninflatie”, zegt Freitag. “Voor 2025 verwachten we nu snellere renteverlagingen, mogelijk bij elke ECB-vergadering, totdat het neutrale renteniveau (2,0-2,5%) is bereikt.”
De bank begon haar renteverlagingscyclus in juni, maar pauzeerde in juli. Tijdens de laatste vergadering in september verlaagde de Raad vervolgens de depositofaciliteit met 0,25 procentpunt tot 3,5%. Sinds 18 september zien de drie belangrijkste rentetarieven van de ECB er als volgt uit:
- Rente voor de depositofaciliteit: 3,50%, in plaats van 3,75%.
- Basisherfinancieringsrente: 3,65%, verlaagd van 4,25%.
- Rentetarief voor de marginale beleningsfaciliteit: 3,9%, verlaagd van 4,50%.
Andere grote Europese centrale banken hebben ook een renteverlagingscyclus in gang gezet - met name de Zwitserse Nationale Bank, die in maart als eerste van de grote westerse centrale banken de rente verlaagde. Dit werd gevolgd door verdere renteverlagingen in juni en september.
Welk effect hebben de renteverlagingen op de markten?
De aandelenmarkten hebben de neiging om te stijgen wanneer renteverlagingen worden verwacht. Op de obligatiemarkten betekent een dalende rente een lager rendement, waardoor de obligatiekoersen stijgen. Lagere rentes maken bestaande obligaties ook aantrekkelijker voor rendementen, vooral obligaties die al zijn uitgegeven tijdens een fase met hoge rentes.
Tegelijkertijd zal de spaarrente op bankrekeningen waarschijnlijk dalen, ten nadele van spaarders. Leners daarentegen zullen profiteren van lagere rentetarieven omdat consumentenschulden en hypotheken goedkoper worden.
