De beste aandelen en fondsen voor beleggen in kernenergie

De strijd tegen klimaatverandering, de afbouw van het gebruik van fossiele brandstoffen en de Europese wens om onafhankelijk te worden van Russische olie- en gasimporten hebben geleid tot hernieuwde belangstelling voor kernenergie.

In juli 2022 is kernenergie door Europa opgenomen in de lijst van duurzame investeringen en aldus erkend als een ‘overgangsbrandstof’ op weg naar een volledig hernieuwbaar elektriciteitsnet. Het Joint Research Centre van de Europese Commissie concludeerde dat kernenergie niet schadelijker is voor de volksgezondheid of het milieu dan andere technologieën die al in de taxonomie zijn opgenomen als activiteiten die klimaatverandering tegengaan. 

Kernenergie maakt een comeback: 6 nieuwe reactoren erbij

Momenteel zijn er wereldwijd 413 kernreactoren actief, die gemiddeld ongeveer 32 jaar oud zijn, volgens het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA). In 2023 zijn zes nieuwe reactoren aan het net gekoppeld en twee Japanse reactoren, die sinds de kernramp in Fukushima in 2011 waren stilgelegd, zijn opnieuw in gebruik genomen. Vijf reactoren zijn ontmanteld, waaronder de laatste drie Duitse kerncentrales.

Kernenergie maakt een comeback in de energieprogramma’s van veel landen. Canada start bijvoorbeeld opnieuw met de productie van kernenergie na een pauze van dertig jaar en zet daarbij in op kleine, modulaire reactoren (zogeheten SMR’s).

Binnen Europa wil het Verenigd Koninkrijk zijn energiezekerheid vergroten, vooral door middel van SMR’s. Frankrijk is de meest geavanceerde Europese speler waar het gaat om kernenergiecapaciteit. Dat land kondigde in juni vorig jaar aan meer dan €100 miljoen te gaan investeren om zijn kernenergie-industrie te versterken.

In de Verenigde Staten ondersteunt een recent ingevoerde wet, de Advance Act, de ontwikkeling van nieuwe kerntechnologieën, zowel nationaal als internationaal. Toch verwacht Travis Miller, energiestrateeg bij Morningstar, op de korte termijn geen grote groei van kernenergie in de VS. Nutsbedrijven investeren liever in gas, wind- en zonne-energie. Die brengen lagere kapitaalkosten en minder risico met zich mee dan nieuwe kerncentrales. 

Revival van kernenergie in Azië

In Azië speelt kernenergie daarentegen juist de grootste rol in de revival van deze energiebron. De Indiase overheid kondigde onlangs aan dat particuliere bedrijven toegang krijgen tot de kernenergie-industrie. Die staat nu nog onder staatsbeheer. Er liggen ambitieuze plannen klaar om de nucleaire capaciteit in India te vergroten.

Tegelijkertijd heeft China in augustus vergunningen afgegeven voor maar liefst elf nieuwe kernreactoren op vijf locaties, een recordaantal. Dat komt doordat de Chinese overheid de uitstoot van broeikasgassen in het land vooral wil verminderen door zwaarder op kernenergie te gaan leunen, zegt Chokwai Lee, directeur aandelenresearch voor de regio greater China bij Morningstar.

De bouw van deze reactoren, waarmee een totale investering gemoeid gaat van ten minste 220 miljard Chinese yuan (€31 miljard), zal naar verwachting vijf jaar duren. Dat is nog niet alles: de Chinese overheid gaf zowel in 2022 als in 2023 al toestemming voor de bouw van tien nieuwe kernreactoren. Hoewel deze projecten grote investeringen vergen en het lang duurt voordat ze afgerond zijn (circa vijf of zes jaar), verwacht Lee dat China zijn nucleaire capaciteit gestaag zal blijven uitbreiden. 

De voor- en nadelen van kernenergie

Kernenergie blijft controversieel door de ongelukken die ermee hebben plaatsgevonden, het gebruik van uranium voor kernwapens, de eeuwige dreiging van diefstal van uranium door kwaadwillenden en de hoge kosten die gepaard gaan met het bouwen van kerncentrales.

Toch biedt kernenergie ook voordelen. Het is een schone en constante bron van energie – iets wat hernieuwbare energiebronnen zoals wind- en zonne-energie, moeilijk kunnen garanderen. Een kerncentrale kan op elk moment van de dag elektriciteit leveren, ongeacht de weersomstandigheden. Bovendien heb je er minder materialen voor nodig dan bij andere energietransitie-technologieën. Dit betekent dat de uitstoot van CO₂ die gepaard gaat met kernenergie ook lager is.

Bij het opwekken van kernenergie vindt geen uitstoot van CO₂ of andere broeikasgassen plaats, zegt Cindy Paladines, senior vice-president ESG bij vermogensbeheerder TCW. Daarmee is het een schonere en betrouwbaardere energiebron dan welke andere energiebron ook. Bovendien scoort kernenergie het beste als je kijkt naar de uitstootkosten gedurende de hele levenscyclus.

Maar de kwestie van radioactief afval en kernrampen, zoals die in Tsjernobyl en recenter in Fukushima, hebben burgers natuurlijk wel wantrouwig gemaakt ten opzichte van kernenergie. Toch is kernenergie, op zonne-energie na, de veiligste manier om energie op te wekken, zelfs als je het aantal doden per opgewekte terawattuur elektriciteit conservatief berekent.

Dat wil zeggen: als je ook de sterfgevallen meetelt die het gevolg zijn van blootstelling aan radioactieve straling en bij Fukushima de doden als gevolg van de evacuatie van de bevolking uit de stad. Dat blijkt uit data van Our World in Data.

Hoe te beleggen in kernenergie?

Verschillende bedrijven zijn de moeite waard om in de gaten te houden als je als belegger wilt profiteren van de hernieuwde groei van kernenergie. Het grootste bedrijf ter wereld dat zich met kernenergie bezighoudt, is het Franse elektriciteitsbedrijf Électricité de France (EDF).

EDF bouwt momenteel vier nieuwe kernreactoren in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. In juni vorig jaar is het bedrijf van de beurs gehaald, nadat de Franse overheid het nationaliseerde vanwege de hoge schulden en omdat het bedrijf veel geld zal moeten lenen voor de bouw van veertien nieuwe kernreactoren voor 2050. EDF blijft wel actief op de obligatiemarkt; afgelopen juni gaf het bijvoorbeeld zogeheten ‘senior groene obligaties’ uit ter waarde van €3 miljard. Bij deze obligaties krijgen obligatiehouders als eerste hun geld terug, dus vóór de belastingdienst en andere schuldeisers, in geval van een faillissement.

In de VS wijst Morningstars Travis Miller op Constellation Energy (CEG), de grootste eigenaar van kerncentrales in de Verenigde Staten die niet onder prijsregulering vallen. “Dit is het enige nutsbedrijf in de VS met een aanzienlijk economisch belang in kernenergie,“ zegt Miller. Constellation maakt ongeveer 5% uit van de Utilities Select Sector SPDR ETF (XLU) en van andere Amerikaanse indexfondsen voor nutsbedrijven.

Verder is Entergy (ETR) de grootste eigenaar van gereguleerde kerncentrales in de VS en bezit Southern Company (SO) er ook meerdere. De inkomsten van deze bedrijven worden bepaald door de staat. Daardoor hebben beleggers weinig blootstelling aan kernenergie van Entergy. En hetzelfde geldt voor een andere grote eigenaar van kerncentrales, Southern (SO).

Deze tabel bevat ook bedrijven waarvan de geschatte productiecapaciteit voor elektriciteit die opgewekt wordt met behulp van kernenergie meer dan 5% bedraagt.

In Europa heeft het Britse Centrica (CNA) een belang van 20% in de Britse kerncentrales van EDF. De meeste van deze centrales worden geacht vóór 2030 de deuren te sluiten, op één na, Sizewell B. Maar EDF wil proberen om de levensduur van deze laatste centrale te verlengen tot 2055, zegt Tancrede Fulop, senior aandelenanalist bij Morningstar. “Als dat lukt, zal deze centrale ook een bijdrage leveren aan Centrica’s toekomstige inkomsten”.

Onder de Europese bedrijven is volgens Fulop ook het Spaanse Endesa (ELE) interessant. “Dit bedrijf wekt circa 40% van zijn elektriciteit op met behulp van kerncentrales. Volgens de huidige wetgeving moeten alle Spaanse kerncentrales echter tegen 2035 de deuren hebben gesloten.”

De analisten van Morningstar vinden dat Endesa momenteel ook redelijk gewaardeerd: "De productiemix van dit bedrijf is concurrerend. We verwachten dat de nettowinst tussen 2024 en 2028 jaarlijks met 3,6% zal groeien door de toevoeging van hernieuwbare energiecapaciteit en het verbeteren van de winstgevendheid op het gebied klantactiviteiten," bevestigt Fulop.

In onderstaande tabel, waarvoor productdata van Sustainalytics gebruikt zijn, staan de beleggingsfondsen die de grootste blootstelling (direct of indirect) hebben aan kernenergie van alle beleggingsfondsen die in Europa verkrijgbaar zijn.

“Toch zal de nucleaire renaissance geen belangrijk thema worden voor Europese nutsbedrijven”, zegt Fulop. “Dat komt omdat, behalve EDF, geen van hen van plan is om het komende decennium nieuwe kernreactoren te bouwen. De investeringen blijven beperkt tot het verlengen van de levensduur van bestaande reactoren."

Om die reden zouden fondsmanagers wel voor een grotere blootstelling aan "andere delen van de waardeketen kunnen kiezen, zoals uraniumproducenten, fabrikanten van kernreactoren, bedrijven die actief zijn binnen de nucleaire brandstofcyclus of op het gebied van nucleaire techniek en bouw."

Uranium: de grote winnaar

De grondstof uranium dient als brandstof in kerncentrales en speelt zo dus een rol bij het produceren van kernenergie, al heeft het een slechte reputatie onder burgers vanwege zijn schadelijke, giftige aard. Kazachstan is de grootste producent van uranium ter wereld. Dit land zorgt voor meer dan 40% van de productie wereldwijd. Daarna volgen Australië, Namibië en Canada met respectievelijk 13%, 11% en 8% van de productie.

De uraniummarkt is op z’n kop gezet door het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Oekraïne was zeer afhankelijk van uranium uit Rusland. Na de invasie heeft Oekraïne, dat zelf 15 kernreactoren heeft, in vliegende vaart voor twaalf jaar een leveringscontract getekend met Canada.

Ondertussen zijn exploitanten in Finland en Oost-Europa door de oorlog het zwaarst getroffen. Zij bezitten namelijk kernreactoren die door Rusland gebouwd zijn en alleen door Russische bedrijven konden worden bevoorraad. Het heeft een jaar geduurd voordat zij een Amerikaanse concurrent vonden die in staat was de uraniumstaven te verpakken in de zeshoekige blokken die deze centrales nodig hebben.

Bear market voor uranium

De spotprijzen stegen tussen augustus 2021 en januari 2023 met 260%, met een piek van $107 per pond. Dat kwam vooral doordat een bear market voor uranium die tien jaar geduurd heeft, heeft geleid tot te weinig investeringen in nieuwe uraniummijnen en kleinere voorraden. Sindsdien is de uraniumprijs gedaald naar een dieptepunt van $78 afgelopen augustus. Nu is die gestabiliseerd rond de $80 per pond.

"De stijgende prijzen hebben ertoe geleid dat mijnbouwbedrijven hun pijplijn voor producten nieuw leven ingeblazen hebben," zegt Roberta Caselli, strateeg grondstoffenbeleggingen bij Global X.

"Verwacht wordt dat mijnbouwbedrijven de productie van uranium wereldwijd met 24% zullen hebben opgevoerd in 2028. Volgens diverse bronnen zullen Canadese, Amerikaanse en Australische mijnbouwbedrijven waarschijnlijk de grootste drijvende krachten worden achter deze toename," aldus Caselli.

Tegelijkertijd blijkt uit een recente prognose van de World Nuclear Association dat de vraag naar uranium voor kernreactoren tot 2030 met 28% zal stijgen en bijna zal verdubbelen voor 2040. Dat komt omdat overheden hun capaciteit op het gebied van kernenergie zullen opvoeren om de duurzaamheidsdoelen voor nul procent uitstoot te halen.

Nieuwe mogelijkheden voor beleggen in kernenergie

Tot slot, zoals eerder is gebeurd met andere grondstoffen, heeft de lancering van nieuwe beleggingsinstrumenten voor fysieke uranium—zoals ETF’s en fysieke beleggingsfondsen—de afgelopen jaren de vraag gestimuleerd. Dat kan zorgen voor interessante mogelijkheden om te investeren.

Drie ETF’s hebben een directe blootstelling aan uranium en mijnbouwbedrijven die uranium delven, en zijn beschikbaar voor Europese beleggers.

Vertaling door Rentsje de Gruyter