Aandelenbeurzen in opkomende markten worden traditioneel beschouwd als ideaal terrein voor ervaren stock pickers, omdat het meestal minder liquide en efficiënte markten zijn dan ontwikkelde markten, en vooral in een stadium waarin het nog steeds mogelijk is om 'verborgen pareltjes' op te sporen, die vaak nog niet zijn opgenomen in de indexen die worden gerepliceerd door passieve fondsen. Maar is dat wel echt het geval?
Als je naar de data kijkt, zou je zeggen 'niet altijd en niet overal'. Dit wordt ondersteund door de European Active/Passive Barometer van Morningstar, een tweejaarlijks rapport (de laatste editie werd vorige week gepubliceerd, met gegevens per 30 juni 2024) dat de prestaties van in Europa gevestigde actieve fondsen vergelijkt met passieve fondsen in hun respectieve Morningstar-categorieën. Het omvat bijna 26.000 instrumenten, die ongeveer de helft van de totale Europese fondsenmarkt vertegenwoordigen.
Aandelen uit opkomende markten kenden een positieve eerste helft van 2024 en presteerden in het tweede kwartaal zelfs beter dan de wereldwijde aandelenindices voor ontwikkelde markten. Dalende zorgen over China en lagere verwachtingen over renteverlagingen in de VS droegen hieraan bij. De studie van Morningstar vertelt ons dat “passieve fondsen de hele opleving hebben verwerkt en het moeilijker hebben gemaakt voor actieve managers om beter te presteren”.
Dit is precies het tegenovergestelde van wat we zagen in 2023, toen, toen China synoniem werd met underperformance, wereldwijde aandelenbeheerders van opkomende markten een gemakkelijke manier vonden om passieve concurrenten te verslaan door het land voorzichtig te benaderen.
Het eenjarige succespercentage van actieve managers in deze categorie bedroeg eind juni 40,2 procent, een daling ten opzichte van 46,3 procent in december 2023, terwijl het tienjarige succespercentage in wezen onveranderd bleef op 28 procent. Succespercentages worden gedefinieerd als wanneer actieve fondsen beter presteren dan hun passieve tegenhangers in een bepaalde tijdsperiode.
De bovenstaande tabel toont het gemiddelde succespercentage voor de belangrijkste categorieën van opkomende aandelen, die zeer verschillende resultaten laten zien, waardoor het moeilijker is om tot een harde conclusie te komen.
Voor Indiase aandelen boekten actieve managers de afgelopen 10 jaar veel succes (53,4%). Actieve aandelenbeheerders in China deden het de afgelopen 5 jaar zelfs nog beter (62,6%). Dit zijn echter de enige twee gevallen waarin het succespercentage van actieve managers boven de 50% ligt.
Actieve beleggers vluchten uit opkomende markten
Het pessimisme over de opkomende aandelenmarkten, met name China, wordt weerspiegeld in de uitstroom uit fondsen in deze categorieen. In het afgelopen jaar hebben fondsbeleggers €11,4 miljard onttrokken aan actief beheerde wereldwijde aandelenfondsen voor opkomende markten die in Europa zijn gevestigd (gegevens per 31 juli 2024).
In dezelfde periode hebben passieve fondsen in dezelfde categorie echter €4 miljard aan netto-instroom ontvangen, wat neerkomt op een organische groei van 2,55%.
De kern van het debat actief/passief: kosten
“Conventionele wijsheid stelt dat actieve beheerders hogere succespercentages zouden moeten hebben in minder efficiënte markten, zoals opkomende markten. Maar de data laten een ander verhaal zien,” zegt Monika Calay, directeur passieve strategieën bij Morningstar.
Over zowel korte als lange perioden zijn de succespercentages van actieve managers in opkomende markten lager dan 50%, wat betekent dat passieve fondsen beter presteren.
De belangrijkste reden zijn de kosten, vervolgt Calay. “Eigenlijk zijn actieve managers in deze categorie prijzig; ze zijn vijf tot zes keer duurder dan hun passieve tegenhangers.” Passieve aandelenfondsen voor opkomende markten brengen bijvoorbeeld tussen de 18 en 60 basispunten (0,18% tot 0,60%) aan kosten in rekening, terwijl het gemiddelde kostenniveau voor actieve fondsen 1,8% is.
De inefficiënties van passieve fondsen
Als we kijken naar regionale indexen zoals de FTSE Emerging Index of MSCI Emerging Markets, die de meest gebruikte benchmarks zijn, dan zien we dat de grootste zorgen te maken hebben met de concentratie in een klein aantal landen. Om een voorbeeld te geven: China, Taiwan en India zijn goed voor ongeveer 60% van het totale portefeuillegewicht in deze indexen. Actieve managers hebben ook grote toewijzingen aan één land, maar in theorie is dat omdat ze hopelijk fundamenteel onderzoek doen om die wegingen te onderbouwen.
“We maken ons ook zorgen over politieke risico's. Een illustratie hiervan was maart 2022, toen Rusland in wezen uit deze benchmarks werd geschrapt, met als gevolg dat vermogensbeheerders die posities tot nul moesten afschrijven,” voegt Calay toe. “Er zijn dus reële zorgen bij de keuze voor passieve fondsen, maar er zijn een aantal aspecten van deze strategieën die aantrekkelijk blijven.”
In een zwakke markt kunnen actieve fondsen het verschil maken
Als we naar de data kijken, zien we dat slechts ongeveer 24% van de actieve managers in de categorie aandelen van opkomende markten na 15 jaar overleven en beter presteren dan hun passieve collega's. Het is dus belangrijk om een bekwame fondsbeheerder te kiezen, maar dat is dus niet eenvoudig. En het aantal actieve fondsen dat in de afgelopen 10 jaar is gesloten of gefuseerd ligt in deze categorieën rond de 40%.
“Het is een wijdverbreide misvatting dat de inefficiënties in opkomende markten het makkelijker maken om bekwame actieve managers te vinden, en beleggers die toegang willen krijgen tot deze beleggingscategorie moeten nog steeds hun due diligence uitvoeren”, legt de analist van Morningstar uit.
Maar de recente prestaties zijn positiever voor actieve managers: “In 2023 hebben we de succespercentages in de categorie opkomende markten voor actieve managers zien toenemen. En dat komt omdat ze strategisch zijn geweest over hun landenallocatie. Ze zijn dus voorzichtig geweest met China en bullish met Brazilië en die keuzes hebben goed in hun voordeel uitgepakt”, aldus Calay.
Dergelijke trends zetten zich voort in 2024: in de ranglijst van wereldwijde aandelenfondsen voor opkomende markten, die zijn gevestigd in Europa, gerangschikt op year-to-date rendement (per 9 september), staat pas op de 17e plaats het eerste passief fonds. Bovendien zijn er onder de 50 (van de in totaal 740) best presterende fondsen sinds het begin van het jaar slechts vier passieve strategieën, wat bewijst dat tijdens bear-fasen in de markt de voorzichtige aanpak van actieve managers het verschil kan maken.
