Het is niet in elk land gebruikelijk, maar België richt zich met zijn staatobligaties nadrukkelijk ook op particuliere beleggers. België heeft zelfs een speciaal obligatieproduct voor particulieren: zij kunnen Staatsbons kopen, bedoeld als alternatief voor sparen en als aanvulling voor het pensioen.
De Staatsbons zijn het breedst opgezette product voor de particuliere belegger; ze worden uitgegeven met korte, middellange of lange looptijden en zijn verkrijgbaar via de primaire markt, dat wil zeggen dat particulieren bij uitgifte van nieuwe effecten rechtstreeks kunnen intekenen, en bestaande effecten zijn genoteerd aan Euronext Brussel.
Naast dit specifieke product zijn er lineaire obligaties (OLO) voor middellange en lange termijn en schatkistcertificaten (SC) voor de korte termijn. Het Federaal Agentschap voor de Schuld, onderdeel van het Ministerie van Financiën, dat alle obligatietypen uitgeeft, informeert particuliere beleggers uitgebreid via de eigen website over de mogelijkheden en voorwaarden van Staatsbons. Dat geldt overigens ook voor de OLO en Schatkistcertificaten, met daarbij de kanttekening dat die primair bedoeld zijn voor professionele partijen.
Nu het tijdperk van lage rente in 2022 eindigde, zijn staatsobligaties weer interessant geworden. Onderstaande grafiek laat het verloop zien van het effectief rendement (yield) op Belgische 10-jaars staatsobligaties:
Wat zijn Staatsbons?
Om met de Staatsbons te beginnen, particlieren kunnen daarop inschrijven bij het Agentschap en hun portefeuille inzien en bijhouden via een online tool van het Agentschap.
Staatsbons worden in principe vier keer per jaar (maart, juni, september en december) uitgegeven. Het is een vastrentend effect met een jaarlijkse coupon en looptijden van 1, 3, 5, 8 of 10 jaar. Het minimumbedrag om in te tekenen is €100 en zo verder in stappen van €100. ‘De Staatsbon biedt de belegger de mogelijkheid zijn spaargelden te diversifiëren door een vast rendement te bieden dat in lijn is met de kwaliteit van de emittent, de Belgische staat. Het laat hem ook toe precies te weten hoeveel en wanneer zijn kapitaal hem, jaar na jaar, zal opbrengen,’ zo motiveert het Agentschap.
De particuliere belegger kan de Staatsbons gemakkelijk aanschaffen via zijn bank of financiele instelling. Het Agentschap heeft daarvoor 15 banken goedgekeurd (hier vindt u alle namen), of direct via de tool op de website van het Agentschap, genaamd het Grootboek. De handel in reeds uitgegeven Staatsbons vindt plaats via de aan Euronext Brussel genoteerde Staatsbons, waarvan u hier een overzicht vindt.
Een recent uitgegeven Staatsbon, van 4 juni dit jaar, kent voor de effecten met een looptijd van 1 jaar een coupon van 3,2% en voor die met een looptijd van 8 jaar een coupon van 2,8%. Bij het sluiten van de inschrijving was voor €472 miljoen ingeschreven op de Staatsbons van 1 jaar en voor ruim €10 miljoen op die van 8 jaar.
Een eerdere uigifte, in maart dit jaar, haalde €432 miljoen op met effecten met looptijden van 1 en 3 jaar. Een grote klapper was er in september vorig jaar, toen er bijna €22 miljard werd opgehaald. Bij die uitgifte, tegen 2,81% rente, was bij uitzondering sprake van een gunstigere fiscale regeling. De zogeheten roerende voorheffing van 30% op de rentevoet die bij uitgifte wordt aangekondigdhet ingeschreven brutobedrag (in ruil waarvoor het rendement op de Staatsbons niet hoeft te worden opgegeven bij de inkomstenbelasting) werd gehalveerd naar 15%. Dat was destijds een politiek besluit voor alleen die uitgifte. Beleggers moeten bij obligatie-uitgiftes dus gewoon rekening houden met de reguliere 30%.
Per 30 juni stond er voor €23,4 miljard aan Staatsbons uit, waarvan ruim 97% voor rekening komt van effecten met een looptijd van 1 jaar. Enkele voorbeelden:
Andere obligatietypen zijn voor professionele beleggers
Dan de OLO’s, ofwel de staatsobligaties voor de langere termijn. Die zijn nadrukkelijk bedoeld voor professionele beleggers, zo meldt het Agentschap. Ze zijn overigens wel verkrijgbaar voor particulieren, via hun bank of beleggingsinstelling. Maar dat zal voor de meeste particuliere beleggers geen optie zijn, aangezien het Agentschap een minimum van €10 miljoen euro stelt, met vervolgens stappen van €1 miljoen euro. De OLO’s zijn te vinden op deze pagina bij Euronext.
Tot slot zijn er de Schatkistcertificaten. Dat zijn kortlopende effecten van 3, 6 of 12 maanden die in principe tweemaal per maand uitgegeven worden. Net als de OLO’s zijn deze Schatkistcertificaten in de eerste plaats bedoeld voor professionele beleggers.