Exchange-traded funds (ETF's) voor obligaties met een vaste looptijd debuteerden vorig jaar op de Europese markt, maar het aanbod breidt zich snel uit in het kielzog van het succes van beleggingsfondsen in obligaties met een vaste looptijd. Onder andere Invesco, BlackRock met zijn iShares iBonds-aanbod en Amundi zijn met nieuwe producten naar de Europese markt gekomen. Morningstar telde 13 nieuwe producten in 2023, waarna in 2024 meer volgden tot een totaal van 30 instrumenten op het moment van schrijven (27 mei).
ETF's die beleggen in obligaties met een vaste looptijd zijn exchange-traded funds die, in tegenstelling tot klassieke obligatie ETF's, een vaste vervaldatum hebben. Ze bestaan uit een gediversifieerde portefeuille van obligaties die aflopen in het kalenderjaar van het fonds. Wanneer ze hun laatste maanden bereiken, worden de activa belegd in liquide instrumenten, waarna de ETF van de beurs wordt gehaald en het overgebleven nettovermogen wordt uitgekeerd aan de deelnemende beleggers.
Looptijdinstrumenten zijn geenszins nieuw in de vermogensbeheersector. Integendeel, fondsen van dit type bestaan in Europa al lang, vooral in Italië, maar hun populariteit explodeerde in heel Europa in 2023. De fund flow data van Morningstar laten zien dat het vorig jaar de op een na populairste categorie was, na geldmarktfondsen, met een netto-instroom van €60 miljard.
Volgens de nieuwste fund flow data van Morningstar blijven obligaties met een vaste looptijd (fondsen en ETF's) een van de populairste categorieën in de eerste maanden van 2024, met een netto-instroom van €18,3 miljard sinds het begin van het jaar. Met €173,5 miljard overtreft het netto beheerd vermogen dat van een historische vastrentende categorie zoals euro-staatsobligaties (data per 30 april 2024).
Waarom beleggen in vaste-looptijdfondsen?
“De huidige vraag naar obligatiefondsen met een vaste looptijd lijkt te worden gedreven doordat beleggers op zoek zijn naar producten met een relatief laag risico en hogere rentetarieven, vooral omdat veel Europese banken terughoudend zijn geweest om het rendement op depositorekeningen te verhogen in reactie op de renteverhogingen van de Europese Centrale Bank (ECB),” zegt Shannon Kirwin, associate director manager research bij Morningstar.
De eerste looptijdfondsen, ook bekend als 'placement window funds', debuteerden in het eerste decennium van 2000 in Italië met obligatieportefeuilles. Daarna zette de lage rente fondsbeheerders ertoe aan om evenwichtige fondsen te lanceren, tot de recente hausse in vastrentende fondsen, die ook andere Europese landen is overgeslagen.
Het verschil tussen fondsen en ETF's
Looptijdfondsen en ETF's zijn niet helemaal vergelijkbaar. Het belangrijkste verschil zit in de kosten, aangezien de laatste over het algemeen goedkoper zijn.
De lopende kosten van de categorie zijn vergelijkbaar met die van traditionele open-end fondsen, maar buitensporig hoog voor wat in wezen buy-and-hold portefeuilles zijn", legt Morningstar-analist Kirwin uit. “Daarnaast brengen obligatiefondsen met een vaste looptijd over het algemeen hoge aflossingskosten in rekening en kennen sommige landen (waaronder Italië, red.) complexe instapkostenstructuren.”
Eind 2023 waren er bijna 200 obligatiefondsen met een vaste looptijd te vinden in de database van Morningstar die, volgens onze lopende-kostendata, kosten in rekening brachten van meer dan 1 procent per jaar. Dan zijn er nog posten die niet noodzakelijkerwijs in dit datapunt zijn opgenomen, zoals instapkosten in Italië, die zelfs meer dan 2% kunnen bedragen. Tot slot zijn er de kosten voor vervroegde aflossing, die gemiddeld 2,5% per jaar bedragen.
Daarentegen hebben ETF's lagere gemiddelde kosten, variërend van 0,09% voor sommige Amundi-instrumenten tot 0,10%-0,12% bij andere aanbieders zoals iShares, Xtrackers en Invesco. Een ander verschil is dat ETF's een mechanisme bieden voor het innemen en aflossen van posities bij geautoriseerde deelnemers, wat de liquiditeitsdruk verlicht.
Hier beleggen looptijdobligatie-ETF's in
Looptijdobligatie ETF's bieden toegang tot een gediversifieerde portefeuille met verschillende typen obligaties en kunnen meer dan 400 effecten omvatten. Sommige zijn gespecialiseerd in bedrijfsobligaties, andere in staatsobligaties. Enkele instrumenten met een focus op Italiaanse staatsobligaties werden dit jaar gelanceerd door Amundi en iShares, die meer geconcentreerd zijn (7-11 effecten op het moment van schrijven). De valutablootstelling kan ook verschillen, voornamelijk aan de euro of de dollar.
Soms worden vaste-looptijd fondsen gelijkgesteld aan cash return-instrumenten zoals depositorekeningen. In werkelijkheid zijn ze niet hetzelfde, omdat ze een kredietrisico kunnen hebben, vooral als ze beleggen in hoogrentende of opkomende-markten effecten.
Wat zijn de vooruitzichten voor vaste-looptijd ETF's?
Op dit moment vertegenwoordigen obligatie-ETF's met een vaste looptijd een niche in de totale Europese replicatiemarkt, maar volgens analisten van Morningstar zal dit segment gaan groeien. “Hoewel ze nog in de kinderschoenen staan, zijn deze instrumenten het afgelopen jaar explosief gegroeid en kunnen ze marktaandeel blijven winnen,” concludeert Kirwin.