Zoals verwacht besloot de Europese Centrale Bank (ECB) donderdag tijdens haar laatste vergadering van het jaar de rente ongewijzigd te laten. De centrale bankiers herhaalden ook dat er geen verdere renteverhogingen nodig zullen zijn om de inflatie in toom te houden. Op haar persconferentie zei ECB-president Christine Lagarde tegen verslaggevers dat de raad van bestuur “renteverlagingen helemaal niet besprak”.
De bank heeft haar inflatievooruitzichten ten opzichte van haar eerdere projectie van september voor zowel 2023 als vooral voor 2024 aanzienlijk verlaagd. Ze verwacht nu dat de totale inflatie in 2023 gemiddeld 5,4% zal bedragen, een daling ten opzichte van de septemberprognose van 5,6%, en verlaagde de verwachting voor 2024 van 3,2% naar 2,7%.
“Hoewel de inflatie de afgelopen maanden is gedaald, zal deze op korte termijn waarschijnlijk weer tijdelijk aantrekken als gevolg van basiseffecten”, benadrukt Lagarde. Een sterke loongroei in combinatie met een dalende productiviteit betekent dat de binnenlandse prijzen hoog blijven. Bovendien komen de opwaartse risico's voor de inflatie voort uit de oplopende geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten en extreme weersomstandigheden.
Na het rentebesluit zette de euro zijn opwaartse trend ten opzichte van de Amerikaanse dollar voort. De munt was al hoger gestegen na het rentebesluit van de Fed woensdag, dat op de dollar woog. De aandelenmarkten waardeerden het nieuws omdat marktspelers hadden gehoopt op duidelijkere signalen van renteverlagingen.
Een milde verschuiving?
Waarnemers beschouwen het besluit van donderdag als een eerste teken van een ruimer monetair beleid. De ECB heeft een “eerste voorzichtige versoepelingsmaatregel doorgevoerd”, zegt Carsten Brzeski, econoom bij ING. “De zojuist uitgebrachte beleidsverklaring geeft aan dat in ieder geval het einde van de renteverhogingen is aangebroken. Het feit dat de zinsnede “de inflatie zal naar verwachting te lang te hoog blijven” is verdwenen. Tegelijkertijd is echter de zinsnede “de tarieven zullen zo lang als nodig op voldoende restrictieve niveaus worden vastgesteld” nog steeds aanwezig in de officiële mededeling”, merkt hij op.
Vóór de bijeenkomst van donderdag hadden de financiële markten al een renteverlaging van de ECB met in totaal 150 basispunten voor volgend jaar ingeprijsd.
Lagarde benadrukte dat de druk op de loonkosten nog steeds te hoog is en dat de financieringsvoorwaarden op de markt krap moeten blijven. Dat "gaf een duidelijk signaal af tegen snelle en omvangrijke renteverlagingen", zegt Johannes Mayr, hoofdeconoom bij Eyb & Wallwitz. Zwakke economische cijfers zullen deze vastberadenheid de komende maanden echter waarschijnlijk op de proef stellen, voegt hij eraan toe.
De ECB heeft ook aangekondigd dat zij haar balans zal verkrappen en de herinvesteringen in het kader van het Pandemic Emergency Purchase Program (PEPP) in de tweede helft van 2024 geleidelijk zal afbouwen. 2024”, zegt Michael Holstein, hoofdeconoom bij DZ Bank. Dit is later dan veel marktdeelnemers hadden verwacht, vooral na de soepele Fed-vergadering van woensdag, zegt hij. “De afwachtende houding is zinvol, omdat de economie en vooral de stabiele arbeidsmarkt geen onmiddellijke actie afdwingen”, voegt hij eraan toe.
Groei herstelt langzaam
De economen van de banken verwachten dat de economische groei op de korte termijn gematigd zal blijven. Daarnaast wordt verwacht dat de economie zich zal herstellen dankzij stijgende reële inkomens – omdat mensen profiteren van dalende inflatie en stijgende lonen – en een aantrekkende buitenlandse vraag.
De bank ziet de groei daarom aantrekken van gemiddeld 0,6% in 2023 naar 0,8% in 2024, en naar 1,5% voor zowel 2025 als 2026. In het derde kwartaal kromp de economie van de eurozone met 0,1%.
De ECB is de centrale bank die het meest waarschijnlijk te verkrapt is; en mogelijk in aanzienlijke mate, volgens Quentin Fitzsimmons, senior portefeuillemanager bij T. Rowe Price.
Rentebesluiten van Fed en anderen
De Amerikaanse Federal Reserve had woensdag besloten de rente ongewijzigd te laten, en dat deden de Bank of England en de Zwitserse Nationale Bank donderdag ook. De Noorse centrale bank koos een ander pad en besloot de beleidsrente te verhogen van 4,25% naar 4,5%. “We zien dat de economie aan het afkoelen is, maar de inflatie is nog steeds te hoog”, zei gouverneur Ida Wolden Bache. Hij voegde eraan toe dat Oslo klaar is met het verhogen van de rente.
Terug naar de VS: de Fed-rente ligt momenteel op een bandbreedte van 5,25% - 5,50%, na een verhoging met 5 procentpunten tussen maart 2022 en juli 2023. De meeste aandacht tijdens de bijeenkomst van woensdag ging uit naar de vraag of de Fed een signaal zou afgeven over eventuele komende renteverlagingen. “Wij zijn van mening dat zes verlagingen de federal-funds-rente tegen eind 2024 zullen verlagen tot 3,75-4,00%. Dat is in lijn met de gemiddelde verwachting die wordt geïmpliceerd door de futures-markt voor federal-funds”, zei Preston Caldwell, de Amerikaanse hoofdeconoom van Morningstar.