De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen die voorstelt om hogere belastingen te heffen op de winst van banken en op de winst die wordt gebruikt om eigen aandelen mee in te kopen. Naast het extra afromen van de winst beogen de maatregelen ook om het verschil tussen bronbelasting op dividenden en de terugkoop van eigen aandelen weg te werken. Dit voorstel leidde op vrijdag 22 september al tot fikse koersdalingen bij ABN Amro (-4,5%) en ING (-6,3%). In de handelsdagen daarna kropen de koersen van beide banken weer ietsje op.
Morningstar's bankenanalist Johann Scholtz schat dat de verhoging van de Nederlandse bankenbelasting een impact van 2% betekent op zijn winstramingen voor 2023 voor ABN Amro en ING.
Belangrijker dan die rechtstreekse impact op de winst is het afgeleide effect van de Europese regeldrift op de aantrekkeijkheid van Europese banken voor beleggers. "Wij zijn bezorgd dat aanhoudend Europees regelgevend overheidsingrijpen zal leiden tot hogere risicopremies en lagere waarderingen voor banken", waarschuwt Scholtz.
Die zorgen vernam Scholtz bij buitenlandse beleggers: "We hebben onlangs met verschillende Amerikaanse institutionele beleggers gesproken en een onderwerp dat in al onze discussies naar voren kwam was het risico van een toegenomen overheidsinterventie in Europese banken met nieuwe regelgeving. De Nederlandse voorstellen volgen op nieuwe winstbelastingen op Italiaanse en Spaanse banken en op het verbod op dividenduitkeringen dat tijdens de corona-periode gold."
Vanuit het parlement
Belangrijk hierbij is dat de voorstellen niet zijn gedaan door de demissionaire regering, maar door partijen in het parlement, voornamelijk oppositiepartijen. Vanwege de demissionaire status van de regering-Rutte kan de Tweede Kamer zelf meer initiatief nemen tot voorstellen en daar zelf meerderheden voor roberen te vinden, los van de regering.
De aanstaande verkiezingen op 22 november zouden een politieke koerswijziging kunnen betekenen, maar daar is Scholtz voorzichtig mee, omdat naar het zich laat aanzien in de opiniepeilingen de groep die nu de belastingvoorstellen steunt, geen meerderheid zal krijgen. De voorstellen moeten ook nog door de Eerste Kamer.
Tot er meer duidelijkheid is, handhaaft Scholtz zijn Fair Value schattingen voor ING en ABN Amro op respectievelijk €19 en €21 per aandeel.
Staat onder 50% in ABN Amro
Maandag werd bekend dat het belang van de Nederlandse staat in ABN Amro tot onder de 50% is gezakt. Daarmee heeft de staat geen beslissingsmacht meer bij de bank. Het staatsbelang dateert uit 2008 toen de Nederlandse overheid de bank overnam om een ondergang te voorkomen. Sinds 2015 is de staat zijn belang aan het afbouwen. Tot hoever onder de 50% destaat het belang wil laten dalen, is niet bekend.
Nederlandse pensioenfondsen behoren tot de grootste beleggers in Nederlandse banken. Een koersdaling van de Nederlandse banken als gevolg van de zorgen die er onder beleggers leven, zou meer waarde vernietigen dan de hogere bankenbelastingen zal bijdragen aan de nationale schatkist.