Het woelige jaar 2022 bood actieve fondsbeheerders een uitgelezen kans om te laten zien wat ze waard zijn, maar ze slaagden daar grotendeels niet in. Dat is de conclusie van Morningstar's European Active/Passive Barometer 2023, de tiende editie van het rapport over de prestaties van bijna 26.000 unieke actieve en passieve fondsen in 2022, samen goed voor ongeveer € 5.100 miljard aan activa.
De conventionele wijsheid zou dicteren dat actief beheer beter door volatiele en nerveuze markten navigeert dan passieve strategieën. Maar bij de lancering van de Barometer zei Monika Dutt, director passieve strategieën van Morningstar, dat met name beheerders van actieve aandelenfondsen tekortschoten: "Dit was ongetwijfeld een zeer moeilijke markt, waarin de wereldwijde Morningstar-aandelenindex en de wereldwijde obligatie-index beide met 17% zijn gedaald over kalenderjaar 2022. Dit is het type omgeving waarin je zou verwachten dat actieve beheerders beter kunnen presteren dan passieve collega's, maar aan het eind van het jaar bleek slechts 29% van de actieve aandelenbeheerders in staat om te overleven en beter te presteren dan hun passieve collega's - dus ondanks deze ongekende marktomgeving."
Gemiddeld wist 30,5% van de actieve fondsen in de 43 aandelencategorieën die we analyseerden te overleven en beter te presteren dan hun passieve tegenhanger in de periode over één jaar tot en met december 2022. Slechts drie aandelencategorieën lieten over deze periode voor actieve fondsbeheerders een succespercentage zien van 50% of meer, aldus de Barometer.
Obligatiebeheerders iets beter
Fondsmanagers in het universum van vastrentendewaarden deden het echter beter. In een omgeving met stijgende rentes hebben actieve obligatiebeheerders schuldpapier met een kortere looptijd (duration) kunnen kopen om het renterisico te verminderen. Duration betekent de gevoeligheid van de prijs van een obligatie voor renteveranderingen.
Passieve fondsen die indexen voor alle looptijden volgen, waren in dat klimaat duidelijk in het nadeel. Het gemiddelde succespercentage voor actieve obligatiebeheerders in de 23 categorieën die we hebben geanalyseerd, bedroeg 46% in de 12 maanden eindigend ultimo december 2022. Negen categorieën lieten een succespercentage van 50% of hoger zien.
Handige maatstaf
Morningstar publiceert regelmatig prestatiegegevens over actieve en passieve prestaties, resulterend in ten minste twee jaarverslagen – een voor de Verenigde Staten en een voor Europa. Het rapport zelf evalueert actieve fondsen door ze af te zetten tegen een samenstel van daadwerkelijk bestaande passieve fondsen - en dus niet tegen een kosten-loze index. Op deze manier weerspiegelt de benchmark de werkelijke prestaties, na aftrek van kosten, van de passieve fondsen die beschikbaar zijn voor beleggers.
Actieve fondsen worden beoordeeld op basis van hun categorie aan het begin van de periode om de fondsen die een belegger op dat moment zou hebben gekozen, beter te simuleren. De methodologie houdt ook rekening met hoe de gemiddelde valuta die in verschillende actieve fondsen is belegd, het heeft gedaan ten opzichte van de gemiddelde valuta-eenheid in passieve fondsen.
Deze week toonde de Amerikaanse versie van het rapport aan dat 43% van de actieve fondsen in de analyse van Morningstar het overleefde en beter presteerde dan hun gemiddelde passieve tegenhangers in 2022. Amerikaanse actieve aandelenfondsen behoorden tot de best presterende, met een eenjarig succespercentage van 49% in 2022.
Dimitar Boyadzhiev, Morningstar senior fondsenresearch analist voor passieve strategieën, zegt dat beleggers het rapport als maatstaf kunnen gebruiken: "De Active/Passive Barometer is een handige maatstaf die beleggers kan helpen bij het kalibreren van de kansen op succes met actieve fondsen op verschillende gebieden op basis van recente trends en geschiedenis op langere termijn. We nemen de slagingspercentages van historische actieve fondsen mee in onze analyse. Dit geeft een waardevol inzicht in hoe actieve beheerders in het verleden door marktgebeurtenissen hebben genavigeerd en hoe dit hun prestaties op korte en lange termijn heeft beïnvloed."