Europese gascrisis: dit staat ons te wachten in 2023

De gasprijs is flink gedaald na de piek die ontstond doordat Europese landen hun gasopslagen moesten vullen voor komende winter. Die komen we wel door, maar het echte probleem schuilt in de volgende winter. Is er dan genoeg LNG in de rest van de wereld beschikbaar? Experts voorzien prijsstijgingen in de loop van 2023.

Valerio Baselli 15 november, 2022 | 16:08
Facebook Twitter LinkedIn

Gas being flared

Warmer dan normaal weer in de voorbije weken heeft het begin van de periode dat de verwarming aan moet vertraagd, en dat heeft de gasprijs getemperd tot €109 per megawattuur, waar dat slechts drie maanden geleden nog €196 was. Dat biedt een sprankje hoop voor de komende wintermaanden, al kroop de gasprijs in de afgelopen dagen, nu het weer iets kouder is geworden, weer wat omhoog.

De recente prijsdaling is ook toe te schrijven aan de goed gevulde gasopslagen. Vanaf de zomer veroorzaakte de grote vraag vanuit Europese landen om die opslagen te vullen, een stevige vraagpiek die de gasprijs in korte tijd flink opjoeg tot zo'n €350 . Die is voorbij, nu de vullingsgraad in Europa per eind oktober op gemiddeld 95% ligt. Dat cijfer betekent overigens niet dat we goed zitten voor de hele winter, want de capaciteit van de opslagen dekt slechts 30% van de hoeveelheid gas die in een gemiddelde winter nodig is. De vraag gaat dus nog wel even door, zij het op een constanter niveau.

 

We komen de winter wel door

Onderstaande kaart van Europa toont veel blauw, en dat is gunstig, want in die landen zitten de gasopslagen (bijna helemaal) vol. Er is een grote 'maar', en dat is dat sommige landen relatief geringe opslagcapaciteit hebben. Tweederde van alle opgeslagen gas bevindt zich in slechts 5 Europese lidstaten: Duitsland, Italë, Frankrijk, Nederland en Oostenrijk.

Nieuwe regels schrijven voor dat landen met geringe capaciteit 15% van hun jaarlijks benodigde gas kunnen opslaan in andere landen die de ruimte daarvoor hebben. Dit mechanisme versterkt de leveringszekerheid van gas in Europa. “Zelfs ls we helemaal geen gas meer krijgen uit Rusland, dan komen we de winter door. Mits de huidige importen vanuit Nederland en Noorwegen niet doorgeslsuisd worden naar Oost-Europa, of de winter extreem koud wordt”, zegt Maurizio Mazziero, analist en grondstoffenexpert.

 

Leveringsketen overhoop

Doordat Rusland de gastoevoer afknijpt, is Noorwegen de belangrijkste gasleverancier voor Europa geworden; EU data tonen dat Noorwegen in het eerste halfjaar 23% van alle gas leverde, gevolgd door Algerije met 11%. Een deel komt tegenwoordig van verder weg, in de vorm van vloeibaar gas (LNG) vanuit de Verenigde Staten. Tussen januari en augustus 2022 is de import vanuit de VS bijna verdubbeld ten opzichte van 2021 tot bijna 40 miljard kubieke meter.

Voor nu lijken de grootste problemen getackeld met zulke goed gevulde gasopslagen. Maar de grootste uitdaging wordt volgens experts de volgende winter, die van 2023-2024. Als de gasopslagen na de aanstaande winter leeg zijn, moeten ze in de zomer weer gevuld worden. En waar gaat al dat gas vandaan komen?

In 2023 zullen er grote problemen ontstaan met het aanvulen van de gasvoorraden, want dan krijgen we helemaal geen Russisch gas meer, waarschuwde Claudio Descalzi, CEO van de Italiaanse energiemaatschappij ENI (ENI) afgelopen week tijdens de Abu Dhabi International Petroleum Exhibition & Conference: "De prijsdaling van de voorbije paar maanden zal dan ook niet doorzetten. In Italië moeten we ervoor zorgen dat we dan dubbel zoveel gas uit Algerije betrekken.”

De leveringen van LNG vanuit de VS zullen doorgaan, maar snel uitbreiden daarvan is lastig. Want het bijbouwen van capaciteit om gewonnen gas te prepareren als LNG en te transporteren duurt jaren. Als Europa méér wil kopen in de VS dan het nu doet, dan zal het moeten wachtent tot de productiecapaciteit is vergroot.

 

Opwaarts momentum

Met de gasprijs die doorgaans wordt genoemd, wordt de Nederlandse TTF (Title Transfer Facility) bedoeld. Onderstaande prijsgrafiek laat zien dat die gezakt is naar ongeveer de helft van het piekniveau in augustus.

Ondanks die fikse prijsdaling is er volgens experts toch sprake van een opwaarts momentum in de prijs, omdat er voor de verdere toekomst problemen opdoemen waar nog geen oplossing voor is. De Nord Stream 1 pijpleiding is vooralsnog buiten gebruik na de explosies in september die de pijpleiding zodanig beschadigden dat deze niet meer functioneert. Het alternatief is vooral LNG, maar opschaling daarvan is zoals gezegd niet makkelijk.

Dat geeft voor de korte termijn misschien niet meteen prijsdruk, maar voor de langere termijn wel, waarschuwt Shikha Chaturvedi, Head of Global Natural Gas and Natural Gas Liquids Strategy at J.P. Morgan: "De concurrentie om LNG te kopen was afgelopen zomer al hoog en dat kan zomaar terugkomen. Het is van belang om de spotprijs voor gas in de gaten te houden, want die laat onevenwichtigheden in vraag en aanbod als eerste zien."

J.P. Morgan's research projecteert een TTF prijs die klimt naar €165/MWh in het erste kwartaal van 2023, dan €150 in het tweede kwartaal, voor het derde kwartaal wordt €175 voorzien en €190 in het laaste kwartaal van volgend jaar. De opwaartse druk op de prijs in de tweede helft van 2023 is voorzien, omdat in die periode weer het vullen van de gasopslagen moet plaatsvinden volgens de Europese afspraken die 1 november als deadline voor een vullingsgraad van 90% hebben.

Facebook Twitter LinkedIn

Over de auteur

Valerio Baselli

Valerio Baselli  è Giornalista di Morningstar.

© Copyright 2024 Morningstar, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Voorwaarden        Privacybeleid        Cookie Settings        Beleidsdocumenten