De macro-economische indicatoren die de afgelopen weken bekend werden, wijzen op een groeivertraging. In Europa laten de cijfers over met name de Duitse economie, de motor van Europa, zien dat het een tandje minder gaat. Voor Duitsland is 2018 het jaar met de laagste economische groei in vijf jaar. Ook China doet een stap terug en kent de laagste groei in bijna drie decennia. Het handelsconflict tussen China en de Verenigde Staten maakt bedrijven en particuliere consumenten afwachtend.
Deze macro-indicatoren krijgen de laatste weken steeds vaker gezelschap van sombere berichten uit de reële economie: bedrijven gaan banen schrappen. Dat horen we vooral van de grote autofabrikanten. General Motors kondigde aan 10.000 banen te gaan schrappen, en daarna kwamen Ford en Jaguar Land Rover met het schrappen van ieder enkele duizenden arbeidsplaatsen. Tesla is de recenste met een geplande banenreductie van 3.400 mensen, ofwel 7% van het totaal.
Maar ook andere sectoren zetten het mes in hun personeelsbestand: Siemens is bezig enkele duizenden banen te laten afvloeien. Foxconn, de contractfabrikant van Apple in China, vermindert het aantal arbeidsplaatsen door tegenvallende vraag naar iPhones.
Onzekerheid
Zulke ontslagrondes geven aan dat bedrijven zich aan het aanpassen zijn aan een verminderde vraag. Nu hoeft dat niet meteen de voorbode te zijn van een recessie. Het kan een tijdelijke dip zijn. Cruciaal is om uit te vinden waarom de vraag vermindert. Dat kan worden veroorzaakt door onzekerheid. De Brexit bijvoorbeeld veroorzaakt zoveel angst en onzekerheid dat veel Britten de aanschaf van een nieuwe auto uitstellen, met als gevolg dalende autoverkopen.
Zulk uitstelgedrag op basis van angst en sentiment kan resulteren in stagnatie en uiteindelijk in een daadwerkelijke recessie, als de vraaguitval maar lang genoeg duurt en van voldoende omvang is. In dat geval zullen er meer macro-indicatoren signalen van neergang gaan vertonen, met alle mogelijke gevolgen vandien voor de stemming op de financiële markten. Als het negatieve sentiment de beurzen niet al eerder in zijn greep heeft genomen.
Realiteitszin
Aanpassingen in de reële economie in de vorm van banenverlies en verminderde bedrijfsactiviteit leidt tot dalende omzet en afnemende winstkracht en daardoor ook een lagere onderliggende waarde, ofwel Fair Value, zoals de analisten van Morningstar die berekenen voor de aandelen die ze volgen.
Dat de waardering van een bedrijf omlaag moet als er groeivertraging of zelfs stagnatie optreedt, is op zichzelf niet ernstig. Het is vooral een kwestie van realiteitszin: hoeveel moet ik voor een bedrijf betalen op basis van zijn werkelijke winst- en groeicapaciteit? Dat betekent dus goed de sommetjes maken en zaken als krimp en banenverlies meecalculeren om te komen tot een schatting van de resultaten waartoe de bedrijven werkelijk in staat zijn.
Dat is de manier waarop Morningstar naar beleggen kijkt: stel de Fair Value van een bedrijf vast en koop het aandeel alleen als het op de beurs een koers laat zien die onder de Fair Value noteert.
Vergalopperen
Die realiteitszin speelt ook een rol in gunstige beurstijden, als het sentiment zich vergaloppeert. Want als de realiteitszin bij het waarderen van bedrijven te ver uit het oog raakt, dan kunnen de verwachtingen tot irreële hoogten stijgen.
Dat zagen we bij de grote technologiebedrijven. De techreuzen zoals Facebook en Google krijgen waarderingen opgeplakt die in geen verhouding meer stonden tot de resultaten die ze daarwerkelijk realiseren en de geïmpliceerde resultaten voor de toekomst. En welke aandelen werden de afgelopen paar maanden het hardst afgestraft? Juist de techreuzen.
De somberte op de markten kan weleens prima kansen voor zorgvuldige beleggers creëren. Want als de meerderheid van de beleggers, gedreven door sentiment, de Fair Value uit het oog verliest en zich laat leiden door angst kunnen de aandelenbeurzen een fikse duikeling maken. En de belegger die zijn sommetjes goed heeft gemaakt, die weet waar hij dan kan profiteren.
Lees ook eerdere columns van Robert van den Oever:
- Het kan ook té goed gaan; waarom fondssluitingen positief zijn
- Een inverse rentecurve ligt op de loer: voorbode van een recessie?
