De mijnbouwsector behoorde de laatste jaren steevast tot de underperformers als gevolg van de teruglopende economische groei in China in combinatie met overaanbod van grondstoffen zoals koper, zink en ijzererts. Mijnbouwbedrijven werden gedwongen om de tering naar de nering te zetten, wat betekende dat kostenbeheersing, afnemende kapitaalsinvesteringen, schuldreductie en in sommige gevallen het opschorten van productie de boventoon voerden.
Uit het dal
Ook beleggers werden niet gespaard. Naast de flinke koersdalingen zagen zij de mijnbouwers ook het dividendbeleid flink versoberen. Zo schrapten Glencore en Freeport McMoRan het dividend helemaal en hielden Rio Tinto en BHP Billiton niet langer vast aan hun progressieve dividendbeleid.
De maatregelen wierpen nu hun vruchten af, wijst Morningstar-analist Jeffrey Schumacher, die op verzoek van Fondsnieuws de fondsencategorie onder de loep nam. Hij wijst op de ombouwoperatie die bijvoorbeeld het Zwitserse bedrijf met een notering in Londen.
Glencore scheerde langs de rand van de afgrond, maar herstructureerde de schuldenberg net op tijd dankzij een aandelenemissie, verkopen van bezittingen en het terugbrengen van investeringen. Het aandeel staat in euro's gemeten dit jaar 64 procent in de plus, maar vanaf het dieptepunt is het al meer dan verdubbeld. 'Het bedrijf kondigde onlangs zelfs aan dat het de mogelijkheden bekijkt om het dividend in 2017 weer in ere te herstellen', aldus Schumacher.
De positieve ontwikkelingen zijn ook het gevolg van herstel van grondstofprijzen. Zink steeg meer dan 30 procent in waarde in de eerste acht maanden van 2016, terwijl ijzererts een sterke opleving meemaakte tot boven 60 dollar per ton, na in december 2015 nog op een laagterecord van 38 dollar te hebben gestaan.
Toch deelt niet iedere grondstof mee in de prijsstijgingen, tekent de fondsanalist aan. Zo noteert de koperprijs noteert per eind augustus op 4600 dollar per ton, ongeveer hetzelfde niveau als begin van het jaar en 10 procent lager dan de top van dit jaar, die in maart op 5100 doller per ton werd neergezet. 'Toenemende zorgen over afnemende Chinese import van koper, hogere voorraden in grondstofmagazijnen en een aanbodoverschot zetten de prijs onder druk.'
De mijnbouwsector is desondanks een van de smaakmakers van 2016, constateert Schumacher. De MSCI World/Metals & Mining index staat per eind augustus op een stijging van 38,3 procent voor dit jaar. 'Wanneer we kijken naar grondstoffenfondsen, dan zien we dat de fondsen die de grootste allocatie hebben naar basismaterialen (in combinatie met edelmetalen) de beste prestaties hebben geleverd, en dat fondsen die meer hebben gealloceerd naar energieaandelen of een bredere definitie van grondstoffenbeleggen hanteren het onderspit delven', valt de analist op.
Baas boven baas
Het Commodity Discovery Fund onder leiding van Willem Middelkoop staat met stip op de eerste plaats. Schumacher: 'Het verplettert de concurrentie, die toch al niet te klagen heeft over goede rendementen.'
Met een rendement van bijna 115 procent heeft het fonds twee keer zoveel rendement behaald als de nummer twee in de lijst. 'Het fonds is wel een vreemde eend in de bijt, want het richt zich edelmetalen en zeldzame grondstoffen, waarbij het zich toelegt op bedrijven die kunnen profiteren van nieuwe grondstofontdekkingen', aldus de Morningstar-analist.
Hij wijst dat deze strategie flinke winsten kan opleveren wanneer een mijnbouwbedrijf wordt overgenomen, zoals Reservoir Minerals en Kaminak Gold waar het fonds sterk van profiteerde. Met een allocatie van 59 procent naar goud heeft het fonds tevens flink geprofiteerd van de opleving van de goudprijs. Dat het beleggingsbeleid gaat echter ook gepaard gaat met een aanzienlijk hoger risicoprofiel, is te zien aan de driejarige standaarddevatie van zo'n 39,5 procent.
Op de tweede plaats staat BlackRock World Mining, het fonds dat al bijna 20 jaar onder leiding staat van de gelouterde Evy Hambro. In april vorig jaar kreeg hij met Olivia Markham een nieuwe co-beheerder, nadat de getalenteerde Catehrine Raw opstapte om als CFO van mijnbouwer Barrick Gold aan de slag te gaan.
'Hoewel het vertrek van Raw een aanzienlijk verlies is voor het fonds, beschikt Markham over de nodige relevante ervaring als analist en belegger in de mijnbouwsector', zegt Schumacher. 'Daarnaast is Cailey Baker aan het team toegevoegd om de het niveau van specialistische technische kennis binnen het team op peil te houden.'
'Het team focust zich op het identificeren van de aanjagers voor grondstofprijzen om de meest waarschijnlijke richting te bepalen waar deze heen zullen bewegen', vervolgt hij. 'Deze analyse wordt gebruikt in de bottom-up analyse, waarbij eveneens aandacht is voor vraag-aanbod ontwikkelingen en de kwaliteit van managementteams. Bedrijven van hoge kwaliteit die aan de onderkant van de kostencurve opereren hebben de voorkeur.'
In de portefeuille worden koper en ijzererts overwogen, terwijl goud onderwogen is ten opzichte van de benchmark. Wel is dit laatste iets werd opgehoogd via een positie in Barrick Gold, stipt de Morningstar-analist nog aan. Na jaren van mindere prestaties kent het fonds een sterk 2016 waarbij het 90 procent van zijn categoriegenoten verslaat.
Runners up
Nummer drie JP Morgan Natural Resources belegt niet alleen in mijnbouwers, maar ook een derde in energieaandelen. Dit fonds richt zich vooral op mid- en small-caps, waardoor het risicovoller is dan het gemiddelde grondstoffenfonds. 'Het is daarom ook een fonds voor de langere termijn', stelt Schumacher.
Neil Gregson nam in 2012 het stokje over van 'de legendarische' Ian Henderson en kan gebruik maken van de diensten van een groot team van specialisten. Op de lange termijn heeft dit fonds zijn waarde bewezen, aldus de fondsanalist.
Op de vierde plaats staat First State Global Resources Fund. Dit fonds wordt sinds 2006 beheerd door Joanne Warner. Hoewel er in de afgelopen jaren enkele belangrijke personen uit het team zijn vertrokken, heeft het fondshuis volgens Morningstar adequaat gereageerd en goede mensen aangetrokken ter vervanging.
'De strategie richt zich op kwaliteitsondernemingen die aan de onderkant van de kostencurve opereren', aldus Schumacher. Bedrijven zoals BHP Billiton en Rio Tinto vormen de kern van de portefeuille, die aangevuld wordt met een waaier aan kleinere, onbekendere bedrijven zoals Highland Copper, Capstone Mining en Copper Mountain Mining.
Top-5 mijnbouwfondsen
Getoonde rendementen zijn geannualiseerd en in procenten
(klik op tabel voor vergroting)
Dit artikel is een samenwerking van Fondsnieuws met Morningstar en gebaseerd op data van deze fondsenbeoordelaar. De in deze tabel opgenomen fondsen zijn gerangschikt op grond van de prestaties year-to-date per einde kalendermaand. Bovenstaande is nadrukkelijk niet bedoeld als een aanbeveling tot het doen van transacties.
