Spreiding is een belangrijk element bij het creëren van een beleggingsportefeuille. Beleggers moeten niet alle eieren in hetzelfde mandje leggen en de portefeuille moet dan ook een goede balans tussen verschillende beleggingscategorieën, beleggingsstijlen, regio’s en sectoren laten zien. Wie tot een voor hem/haar juiste samenstelling van een beleggingsportefeuille is gekomen, kan echter niet rustig achterover gaan zitten. Een beleggingsportefeuille dient goed gecontroleerd te worden en indien noodzakelijk is onderhoud nodig. Niet in de laatste plaats omdat een beleggingsfonds door een verandering van strategie, beheerder of beide – sterk - van karakter kan veranderen en in een portefeuille mogelijk niet meer de rol kan vervullen die een belegger voor ogen had.
Een aanpassing van de strategie of het aantreden van een nieuwe beheerder heeft soms drastische gevolgen voor het karakter van een beleggingsfonds. Zo kan een fonds bijvoorbeeld sterke veranderingen doorvoeren in de sector- of regio-allocatie of het aantal posities fors uitbreiden of juist verkleinen. Een manier om de evolutie van een beleggingsfonds inzichtelijk te maken is te kijken naar de historische positionering van het fonds in de Morningstar Style Box. Dan blijkt dat sommige beleggingsfondsen door de jaren heen niet erg stijlvast zijn geweest.
De Morningstar Style Box geeft in één oogopslag de stijl van een beleggingsfonds. Bij aandelenfondsen laat dit raster van negen vakjes zien of het fonds in giant-cap, large-cap, mid-cap, small-cap of micro-cap aandelen belegt en of het zicht op waarde- of groeiaandelen of allebei richt.
Rolinco: identiteitscrisis eindelijk te boven?
Rolinco (Morningstar Analyst Rating: Neutral / Morningstar Rating: 3 sterren) is een beleggingsfonds dat sinds de oprichting in 1965 meerdere keren van beleggingsstrategie en beheerders is gewisseld. Dit heeft duidelijk gevolgen gehad voor het karakter van het fonds. Rolinco was van origine bedoeld om beleggers blootstelling aan groeiaandelen te bieden. De propositie moest zich duidelijk onderscheiden van het in 1933 opgerichte Robeco (Morningstar Analyst Rating: Bronze / Morningstar Rating: 4 sterren), dat zich op waarde- en groeiaandelen richt.
Rolinco slaagde daar echter lange tijd niet in. Het duurde tot 2008 voordat er een radicale verandering kwam. Rolinco werd omgebouwd van een fonds dat direct in aandelen belegde naar een fund-of-funds, dat zich richtte op groeithema’s en uitsluitend kon beleggen in de sector- en themafondsen van Robeco. Hierdoor kwam Rolinco meer los te staan van Robeco, maar het was nog steeds geen groeifonds. In oktober 2013 werd de strategie wederom omgegooid en ging Rolinco weer rechtstreeks in aandelen beleggen. Robeco’s Trend-team voedt Rolinco met beleggingsideeën voor typische groeitrends zoals 3D printen, alternatieve energie en de digitale consument. Alle strategiewijzigingen zorgt ervoor, dat het fonds zich in de loop van de jaren door de Morningstar Style Box heeft bewogen, wat de verandering in karakter onderstreept.
(Klik op afbeelding voor groter formaat)
Candriam Equities Europe Small & Mid Caps: rondje Morningstar Style Box
Beleggers in Candriam Equities Europe Small & Mid Caps (Morningstar Rating: 2 sterren) hebben in de afgelopen jaren een rondje door de Morningstar Style Box gemaakt. De gegevens over de portefeuille van dit beleggingsfonds die Morningstar vanaf 2007 heeft, laten zien dat het fonds zich eerst ophield in het small-cap groeisegment van de Style Box, maar steeds verder opschoof naar het gebied voor small- en mid-cap waarde-aandelen. Toen Anne-Catherine Delaye het beheer van het fonds in oktober 2011 overnam volgde er een koerswijziging van de beleggingsaanpak. Het aantal posities in de portefeuille daalde van 111 naar 62 en de voorkeur voor groeiaandelen kwam weer terug, vergezeld met een iets hogere gemiddelde marktkapitalisatie.
(Klik op afbeelding voor groter formaat)
Vontobel US Equity: van large-cap waarde- naar large-gap groeiaandelen
Vontobel Fund - US Equity (Morningstar Rating: 3 sterren) wordt op basis van bottom-up analyses beheerd. Het beheerteam heeft aandacht voor de groeiperspectieven van een onderneming, waarna een waarderingsanalyse volgt om het potentieel van het aandeel te bepalen. Het fonds is geclassificeerd in de Morningstar-categorie 'Aandelen Verenigde Staten large-cap groei', maar dat is pas sinds november 2011 het geval. In 2002 bevond de portefeuille zich in het gedeelte large-cap gemengd van de Morningstar Style Box, waardoor het fonds ook in deze categorie was gehuisvest.
De portefeuille van Vontobel US Equity was destijds met 24 posities zeer geconcentreerd. De grootste positie was het door Warren Buffet beheerde beleggingsconglomeraat Berkshire Hathaway met een weging van 10,9 procent. In de loop van de jaren kreeg het fonds meer een waardekarakter waardoor het in januari 2007 werd overgeplaatst naar de Morningstar categorie 'Aandelen Verenigde Staten large-cap waarde'. Vanaf de zomer van 2008 verschoof de beleggingsstijl echter weer van waarde naar groei, waar het fonds zich momenteel in de Style Box nog steeds bevindt. De herclassificatie naar de Morningstar-categorie 'Aandelen Verenigde Staten large-cap groei' was dan ook onvermijdelijk. De portefeuille van vandaag is niet meer zo geconcentreerd als van weleer. Sinds 2010 is het aantal posities geleidelijk opgelopen tot 53. Een ding is in al die jaren echter niet veranderd en dat is Berkshire Hathaway nog steeds in de portefeuille zit. Met een weging van 1,45 procent echter niet meer zo dominant als voorheen.
(Klik op afbeelding voor groter formaat)
Fidelity World Fund: gedaanteverwisseling
Toen Jeremy Podger in juni 2014 het stokje overnam van het interim-beheerteam bij Fidelity World Fund, dat na de pensionering van Richard Skelt de honneurs waarnam, zette hij het fonds direct naar zijn hand. Hoewel Fidelity World vrij honkvast is gebleven in de Morningstar Style Box, is er onderliggend veel veranderd. Het fonds werd door Skelt beheerd vanuit een top-down benadering, terwijl Podger inzet op individuele aandelenselectie. Het gevolg was dat Podger het aantal posities drastisch terugbracht van meer dan 1000 naar 84. De weging van Amerikaanse aandelen verdubbelde naar 60 procent, terwijl de positionering in Europa halveerde en Azië een serieuzere rol ging spelen in de portefeuille. Daarnaast is de gemiddelde marktkapitalisatie van het fonds fors gestegen van EUR 10,9 miljard euro naar EUR 30 miljard.
Verandering vereist aanpassing
Stel dat een belegger acht jaar geleden van de hiervoor besproken vier beleggingsfondsen een gelijkgewogen portefeuille had gecreëerd die precies bij zijn financiële doelstellingen aansloot. Had hij tussentijds niet bijgestuurd dan zag zijn portefeuille er anno 2015 heel anders uit. Niet alleen staan er andere beheerders aan het roer van de beleggingsfondsen of is de strategie bij een aantal fondsen sterk herzien, maar ook het karakter van de portefeuille is als gevolg van de onderliggende veranderingen duidelijk gewijzigd. De vraag is of deze portefeuille nog past bij de - mogelijk eveneens gewijzigde - doelen. Monitoring van de beleggingsportefeuille is dan ook belangrijk. Dat wordt duidelijk als de evolutie van de gelijkgewogen portefeuille op basis van de vier genoemde beleggingsfondsen wordt geanalyseerd.
De Morningstar Style Box geeft de veranderingen voor de individuele fondsen en daarmee voor de totale portefeuille goed weer. De onderstaande reeks laat de vier fondsen in Morningstar Style Box zien op verschillende momenten sinds 2007. De beleggingsfondsen bewegen door de Morningstar Style Box heen wat het karakter van de beleggingsportefeuille waarin ze zijn opgenomen dan ook beïnvloed.
(Klik op afbeelding voor groter formaat)
Enkele veranderingen die de Style Box laat zien, is dat de portefeuille minder in small-caps belegt en een sterker groeikarakter heeft. Wanneer hierop wordt ingezoomd wordt duidelijk wat de oorzaak is.
Toenemende focus op grotere aandelen
Onderstaande grafiek geeft de ontwikkeling van de gemiddelde marktkapitalisatie weer voor zowel de individuele beleggingsfondsen als de gelijkgewogen portefeuille. De gemiddelde marktkapitalisatie van de beleggingsportefeuille loopt over de periode van acht jaar op van EUR 10,8 miljard naar EUR 19,6 miljard. Deze stijging wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de stijging in marktkapitalisatie als gevolg van wijzigingen in de beleggingsstrategie of in het beheerderteam bij de onderliggende fondsen (rode cirkels). Zo is de kleine verandering voor Candriam Equities Europe Small & Mid Caps te zien toen Anne-Catherine Delaye het heft in handen nam. De grootste veranderingen op het gebied van marktkapitalisatie kwam echter voor de rekening van Rolinco en Fidelity World Fund.
(Klik op afbeelding voor groter formaat)
Groeiaandelen in trek
Wanneer wordt gekeken naar de beleggingsstijl van de portefeuille, dan impliceerde de Morningstar Style Box al een toenemende voorkeur voor groeiaandelen. Specifiek ingezoomd wordt duidelijk dat de portefeuille in de eerste viereneenhalf jaar een redelijk gelijkgewogen blootstelling had aan waarde-, groei- en gemengde aandelen. Echter, de herpositionering van Rolinco als het groeiaandelenfonds van Robeco, de terugkeer van Candriam Equities Europe Small & Mid Caps naar de kleinere groeiaandelen en de ommezwaai die Vontobel US Equity heeft doorgevoerd zorgen ervoor, dat sinds eind 2011 groeiaandelen duidelijk overwogen zijn in de portefeuille. De grafiek geeft dit weer.
(Klik op afbeelding voor groter formaat)
Toezicht houden
Dit onderzoek toont aan dat het monitoren van beleggingsfondsen in een portefeuille een belangrijke taak is. Fondsen kunnen van tijd tot tijd evolueren, al dan niet gedreven door veranderingen in beheerteam of beleggingsstrategie. Belangrijk is om er zeker van te zijn dat het fonds nog belegt op een manier die bii de belegger past, die in lijn is met zijn financiële doelstellingen en dat de compositie van zijn portefeuille niet teveel veranderd door de onderliggende wijzigingen bij de beleggingsfondsen.
