De ontdekking van de momentum-factor wordt toegeschreven aan Mark Carhart. Het model dat hij erop baseerde wordt het vier-factor-model genoemd, als extensie van het drie-factor-model van Eugene Fama en Kenneth French.
Definitie momentum
Naast de drie tot dan bekende factoren markt, small-cap en waarde vond Carhart statistische outperformance voor zijn strategie om de winnaars van de voorgaande 12 maanden te kopen. Met deze strategie behaalde hij wisselende successen.
In de definitie van fondsvergelijker Morningstar kan de strategie van een fonds worden aangemerkt als momentum als de focus ligt op 'het kopen van aandelen waarvan de koers stijgt, in de verwachting dat de koers verder in dezelfde richting zal bewegen'. In de praktijk worden naast koers-momentum ook beleggingsfondsen die trends in winstverwachtingen en positieve verrassingen in de winstcijfers volgen als momentum-strategieën gecategoriseerd.
Passief en actief
Carhart paste zijn strategie bijvoorbeeld toe in het Global Alpha fonds van Goldman Sachs. Dit was een actief gemanaged alternatief fonds. Aanvankelijk groeide het fonds explosief. Maar in de moeilijke markt van 2007 en 2008 ging het fonds onderuit en uiteindelijk werd het ontbonden.
Ook tegenwoordig hanteren veel fondsmanagers momentum als onderdeel van hun beleggingsfilosofie, wijst San Lie, hoofd research Benelux van Morninstar. Een bekende Nederlandse aanbieder als Robeco past momentum toe in de kwantitatiefgedreven 'Conservative Equity' fondsenaanbod.
Als andere voorbeelden van fondsen die Morningstar volgt en gebruik maken van de factor momentum in hun filosofie noemt Lie JP Morgan Europe Dynamic, Robeco Asia Pacific Equities en SNS Euro Mixfonds. 'Recentelijk gaf NN IP ook aan de factor momentum meer gewicht te geven in haar beleggingsproces', voegt hij er aan toe.
Vorig jaar lanceerde Robeco ook een fonds waarbij momentum de kern van de strategie vormt, getuige de naam Robeco Momentum Equities.
Beleggingscategorie
Morningstar heeft vorig jaar een classificatiesysteem ontwikkeld voor het groeiend aanbod aan factor-strategieën, ook wel 'smart' of 'strategic beta' strategieën genoemd. Als strategic beta wordt aangemerkt een strategie die erop gericht is 'het rendement te verbeteren of een specifieke rendementsbron te isoleren ten opzichte van een benchmark'.
Binnen dit scala aan strategic beta strategieën, heeft momentum eigenlijk maar een klein marktaandeel, namelijk 1,2 procent van het totaal, merkt Morningstars Lie op. 'Misschien geeft dit wel aan hoeveel - of hoe weinig - fiducie beleggers hebben in deze strategie.'
(Klik op figuur voor juiste formaat)
Momentum ETFs
Actief beheerde beleggingsfondsen die op een of andere manier gebruik maken van momentum zijn lastig te vergelijken. Exchange traded funds (ETFs) die door Morninstar aangemerkt worden als smart beta/momentum zijn dat wel. Uit de database van Morningstar komen 62 aandelenklassen naar boven die hier aan voldoen. 'Het zijn er niet veel', aldus Lie. Daarbij hebben deze ETFs weer een scala aan uiteenlopende benchmarks waartegen ze zich afzetten.
In de meest voor de hand liggende categorie 'aandelen wereldwijd large-cap' zijn feitelijk maar drie vehikels: PowerShares DWA Developed Markets Momentum ETF, iShares MSCI World Momentum Factor en db x-trackers Equity Momentum Factor. 'Hetzelfde geldt voor de andere fondsen, dus uiteindelijk komen we maar tot een top 3 in plaats van de gebruikelijke top 5', concludeert Lie.
Gezien het betrekkelijk korte track record van deze ETFs is gekozen voor een rangschikking op basis van het rendement dit jaar tot nu toe. Ter vergelijking: het rendement van de iShares MSCI World ETF bedroeg over de vergelijkbare periode 10,95 procent.
Lees ook de analistenrapporten over deze beleggingsfondsen:
PowerShares DWA Developed Makets Momentum ETF, db x-trackers Equity Momentum Factor ETF en iShares MSCI World Momentum Factor ETF.
Bekijk ook eerdere top 5-lijstjes
Chinese aandelen
Allocatiefondsen
Europese aandelen
Alternatieve obligatiefondsen
High yield
Dit artikel is een co-productie van Morningstar en Fondsnieuws en verscheen ook op fondsnieuws.nl.