In het kort
- Het is weinig waarschijnlijk dat de koersen van grondstoffen zullen herstellen van hun recente dieptepunt. Want de economische transitie in China, het land dat het grootste deel van de wereldwijde vraag voor zijn rekening neemt, laat de groei afnemen.
- De wereldwijde staalindustrie heeft een gedaanteverwisseling ondergaan door dalende input kosten en de wereldwijde overcapaciteit.
- Producenten van meststoffen en zaden ondervinden heel wat tegenwind van lage prijzen van landbouwgewassen en lage inkomsten voor boeren, maar de bries zal niet al te sterk zijn.
De prijzen voor de meeste industriële grondstoffen zoals steenkool, koper en ijzererts namen vorig jaar een flinke duik en hebben de neerwaartse beweging in 2015 voortgezet. De rode draad in de koersdaling was de vertragende groei van de Chinese economie. Die was weer het resultaat van de tragere groei van de bouw en industriële productie in het opkomende land.
Morningstar ziet dit als een structurele vertraging die verder in de hand wordt gewerkt door overinvestering en groeiende schulden. Soepelere kredietvoorwaarden of fiscale stimuli kunnende activiteit in de bouw of de industriële productie dan wel bevorderen, maar dit biedt waarschijnlijk slechts tijdelijk respijt.
De structurele verschuiving in China van een op export gerichte economie naar een economie gebaseerd op binnenlandse consumptie laat de Chinese vraag naar grondstoffen afkoelen. Die vraag is de voornaamste groeimotor voor mijnbouwbedrijven wereldwijd. Voor koper en ijzererts was China de afgelopen tien jaar goed voor bijna 100 procent van de groei in de vraag en het land neemt nu zowat de helft van de wereldwijde productie af.
Voor de meeste grondstoffen staat de zwakke Chinese vraag een duurzaam herstel van de koersen in de weg. Nadat Morningstar in zijn prognose ook rekening heeft gehouden met de gewijzigde vooruitzichten voor olie en de dalende valutakoersen in de producerende landen, verwachten we nu dat de prijs voor kolen die over de zee worden aangevoerd de rest van het decennium gemiddeld rond de USD 67 per ton zal hangen. Dat is een daling ten opzichte van het voortschrijdend gemiddelde over vijf jaar van USD 94. We zien de koperprijs rond de USD 2,46 tegenover een voortschrijdend gemiddelde over vijf jaar van USD 3,49 en ijzererts rond USD 60 per ton tegenover een gemiddelde van USD 135.
Gewijzigde concurrentieverhoudingen in staalsector
De economische transitie van China transformeert de concurrentieverhoudingen voor de wereldwijde staalsector. De afgelopen tien jaar heeft China met zijn onstilbare honger naar staal de wereldwijde staalprijzen hoog gehouden. Uit ons onderzoek blijkt dat de Chinese vraag naar staal zijn piek heeft bereikt. Waarschijnlijk gaat het land meer en meer vertrouwen op de exportmarkten om de aanzienlijke overcapaciteit op de binnenlandse markt op te vangen. De overcapaciteit in China, in combinatie met lagere prijzen van grondstoffen voor de staalproductie (ijzererts, metallurgische cokes en schroot) wijzen steeds weer op wereldwijd lage prijzen voor staal.
Staalproducenten met lage productiekosten en die een concurrentievoordeel hebben, zitten in de beste positie om zich een weg te banen door een markt waar lage prijzen de toon voeren. Verticale integratie alleen volstaat niet langer voor staalproducenten om de concurrentie voor te blijven (bij verticale integratie dalen staalproducenten af in de keten en nemen mijnbouwbedrijven over). Daarom heeft Morningstar nu een voorkeur voor bedrijven die concurreren op basis van de kosten van conversie van grondstoffen in plaats van de kosten van de grondstoffen zelf.
Markt overschat tegenwind agrarische sector
Doordat de prijzen van landbouwgewassen laag zijn in vergelijking met de pieken van de voorgaande jaren, staat het netto-inkomen van landbouwers in Noord-Amerika onder druk. Volgens de prognoses van de USDA, het Amerikaanse ministerie van Landbouw, zullen de lagere prijzen voor mais en sojabonen er in het plantseizoen van 2015 voor zorgen dat het areaal stagneert. Producenten van meststoffen en zaden moeten dit jaar rekening houden met een neutraal effect op het volume uit het beplante areaal. Aangezien landbouwers naar manieren zoeken om in hun kosten te snoeien, ziet het er voor producenten van meststoffen en zaden in 2015 niet al te goed uit.
Morningstar denkt, dat de markt de factoren overschat die de aankoop van zaden en meststoffen tegenwerken. De prijzen voor mais, tarwe en soja zitten ver onder hun recente piek, maar de prijzen vertoonden een mooi herstel in het vierde kwartaal van 2014. Dat leverde voor de landbouwers een zeker winstherstel op. Bovendien zijn rendementsverhogende productiefactoren meestal het laatste waar de landbouwer op bespaart.
Wat meststoffen betreft, zouden de potasproducenten moeten blijven profiteren van een markt die is gestabiliseerd sinds de opschudding die in de zomer van 2013 werd veroorzaakt door Uralkali. Morningstar denkt dat de potasprijzen voor de middellange termijn hun dieptepunt hebben bereikt en we verwachten een bescheiden prijsstijging wanneer in de eerste helft van 2015 nieuwe contracten worden ondertekend met China en India.
De stagnatie van het beplante areaal en de lage gewasprijzen zorgen voor een meer uitdagende omgeving voor zaadproducenten. Toch zouden ze met de invoering van hoger renderende technologieën een bescheiden stijging van de jaarlijkse prijzen moeten kunnen realiseren.
Morningstars topaandelen in de grondstofsector
Yamana Gold (AUY) 
Yamana Gold is een in Canada gevestigd goudmijnbouwbedrijf dat mijnen heeft in Brazilië, China, Argentinië, Mexico en Canada. De koers van het aandeel Yamana zakte, nadat de onderneming drie minder belangrijke mijnen sloot naar aanleiding van slappe prestaties. Morningstar is van mening, dat de markt de consistente, betrouwbare prestaties van de lagekostenactiva van Yamana onderschat. Ook de aanzienlijke groeipijplijn en het voordeel van minder op groei gerichte kapitaaluitgaven van Yamana in de komende jaren worden ondergewaardeerd. Wij verwachten dat Yamana een van de mijnbouwbedrijven met de laagste kosten zal blijven die onze analisten volgen.
Newcrest Mining (NCM)
Newcrest Mining houdt zich bezig met exploratie, mijnbouw en ontwikkeling van goud en goud-koperconcentraat in Australië, Indonesië en Papua Nieuw-Guinea. Tot zijn projecten behoren onder meer Cadia Valley, Telfer en Lihir. De lange levensduur van Newcrests reserves en hulpbronnen is een belangrijke onderscheidende factor die de toekomstige groei ondersteunt. De markt heeft geen belangstelling voor de grote reserves, maar deze bieden waardevolle mogelijkheden op lange termijn.
Cloud Peak Energy (CLD) 
Cloud Peak Energy ontgint kolen in het Powder River Basin in het westen van de Verenigde Staten tegen lage productiekosten. Begin 2014 veroorzaakte de strenge winter problemen met de spoorlijnen waarover de steenkool naar afnemers wordt vervoerd. Hierdoor liepen contractleveringen van kolen vertraging op, maar toch verwacht Morningstar dat de PRB-kolenprijzen zullen verbeteren naarmate het spoorvervoer weer verbetert en nutsbedrijven weer spotaankopen kunnen doen.
Toen de olieprijs omlaag ging, daalden ook heel wat aandelenkoersen van andere grondstofproducenten. Toch denken we dat het verband met olie sterk wordt overdreven, omdat de twee energiebronnen niet rechtstreeks substitueerbaar zijn. Bovendien kan de annulering van Amerikaanse schalie-olieprojecten als gevolg van lage olieprijzen positief uitwerken op steenkool, omdat deze projecten vaak aardgas produceren als bijproduct.
Lees ook Morningstars vooruitzicht voor de aandelenmarkt.
