De discussie over actief versus passief beheer van beleggingsfondsen laait weer op, nadat 2014 wederom een teleurstellend jaar was voor veel actief beheerde beleggingsfondsen. Een eerdere studie van fondshuis Vanguard liet overduidelijk zien dat veel actieve fondsen niet doen waarvoor een belegger ze koopt: de benchmark verslaan. Over 1, 3, 5, 10 en 15 jaar gemeten zijn de prestaties ronduit teleurstellend. Gemiddeld genomen verslaat bijna 80 procent van de beleggingsfondsen de eigen benchmark niet over de verschillende periodes. Hoe triest die constatering ook is, verwonderlijk is het niet. Van de meer dan 30.000 fondsen die er in Europa beschikbaar zijn, is het gros feitelijk overbodig.
Dat er schoon schip gemaakt moet worden is duidelijk. De opkomst van ETFs is daarbij juist een extra stimulans voor fondshuizen om hun eigen aanbod kritisch tegen het licht te houden en hun fondsengamma relevant te houden. Dat er zoveel fondsen zijn die ondermaats presteren, betekent niet dat actieve beleggingsfondsen categorisch bij het grof vuil kunnen worden gezet. Er zijn wel degelijk fondsen die op langere termijn aan de hand van ervaren beheerders en een degelijk beleggingsproces sterke prestaties hebben neergezet en de benchmark na kosten over een volledige marktcyclus verslaan.
Het selecteren van het juiste beleggingsfonds is dus een belangrijke factor. Morningstar beoordeelt fondsen op basis van vijf pijlers: beheerteam, beleggingsproces, fondshuis, prestaties en kosten. Het eindoordeel vertaalt zich naar een Morningstar Analyst Rating, die varieert van ‘Negative’ en ‘Neutral’ tot ‘Bronze’, ‘Silver’ en ‘Gold’. Van de “medaillewinnaars” verwacht Morningstar dat ze over een hele marktcyclus gezien de benchmark en/of het gemiddelde van hun categorie verslaan.
Dat actief beleggen weldegelijk toegevoegde waarde kan hebben, laten onderstaande beleggingsfondsen zien. Ze beschikken over een positieve Morningstar Analyst Rating, een positief oordeel op het beheerteam, een beheerder met een track record op het fonds van meer dan 10 jaar, voor risico-gecorrigeerde rendementen die op 3, 5 en 10 jaar tot de beste 25 procent van de categorie behoren en ze verslaan allemaal hun benchmark na kosten over een periode van 10 jaar. Gaan deze fondsen ieder jaar een bovengemiddeld rendement behalen? Zeer waarschijnlijk niet, maar ze hebben wel laten zien dat ze op lange termijn waarde weten toe te voegen en de analisten van Morningstar verwachten dat ze dit op basis van de aanwezige kwaliteit ook in de toekomst zullen blijven doen.
De sleutel tot het succes van deze beleggingsfondsen ligt in een doorgaans hoge active share (mate waarin de portefeuille op aandelenniveau afwijkt van de benchmark), gecombineerd met een goede bescherming van het vermogen in neergaande markten en het talent van de beheerders.
Dit het is het tweede deel in een tweedelige serie. In deel een zijn beleggingsfondsen van Invesco, Henderson, First State en Candriam belicht.
Vontobel Fund Emerging Markets Equities
Morningstar Analyst Rating: Silver
Morningstar Rating: *****
Rajiv Jain (foto) behoort volgens Morningstar tot één van de beste fondsbeheerders voor opkomende markten. Jain staat sinds januari 1997 aan het roer van Vontobel Fund Emerging Markets Equities, wat hem een schat aan ervaring geeft. Onder aanvoering van Jain is het beleggingsteam door de tijd heen opgebouwd en bestaat uit vijf beheerders en negen analisten met ruime ervaring in opkomende landen. Opvallend is dat de analisten niet zijn verdeeld naar land of sector, maar generalisten zijn. Dat kan er echter voor zorgen dat sommige sectoren onderbelicht blijven die ze niet interessant vinden.
De portefeuille van Vontobel Fund Emerging Markets Equities wordt samengesteld op basis van fundamenteel bottom-up aandelenonderzoek. De focus ligt op groeibedrijven van goede kwaliteit die een hoog rendement op kapitaal hebben en de prijs kunnen zetten in hun sector. Schuldenniveaus dienen acceptabel te zijn en er is een voorkeur voor bedrijven die stabiele winsten genereren en profiteren van seculaire trends in de vraag naar hun product. Waardering is een element in het proces, maar Jain is bereid om meer te betalen voor een kwalitatief goed bedrijf. De 50 tot 90 aandelen worden met grote overtuiging gekozen, wat betekent dat de portefeuille flink kan afwijken van de benchmark en vergelijkbare fondsen op sector- of landenallocatie. De portefeuille kent een lage omloop.
De prestaties van Jain zijn op lange termijn indrukwekkend, maar wel volatiel gegeven de afwijkende portefeuille. De overweging in defensieve consumentengoederen en kwaliteitsaandelen zorgt ervoor dat Vontobel Fund Emerging Markets Equities goed presteert in moeilijke markten als 2008 en 2011. Maar daardoor bleef het echter in 2009 weer sterk achter bij vergelijkbare fondsen. In 2013 werkte de blootstelling aan India en de onderweging van China en Zuid-Korea niet goed, maar in 2014 liet het fonds 96 procent van de categoriegenoten achter zich. In de afgelopen 10 jaar belandde Vontobel Fund Emerging Markets Equities in zes jaar in het eerste kwartiel van de Morningstar-categorie ‘Aandelen emerging markets’, terwijl het risiconiveau van het fonds gemeten naar standaarddeviatie en maximaal verlies duidelijk is zijn dan het categoriegemiddelde. Dat maakt het track record dan ook zeer sterk.
(Klik op tabel voor vergroting)
(Klik op tabel voor vergroting)
3 Jaars voortschrijdend rendement versus de benchmark
Vontobel Fund Emerging Markets Equities versus MSCI Emerging Markets
(klik op grafiek voor vergroting)
Comgest Growth Emerging Markets
Morningstar Analyst Rating: Gold
Morningstar Rating: *****
Comgest Growth Emerging Markets behoort absoluut tot Morningstars favorieten voor beleggen in aandelen uit opkomende markten. Het fonds staat onder leiding van Vincent Strauss (foto links) die meer dan 30 jaar ervaring heeft en beheerder is sinds 1994. Wojciech Stanislawski (foto rechts) is sinds 1999 medebeheerder . Het duo werkt nauw samen met de overige beheerders en analisten en het team bestaat uit 19 leden. De strenge beleggingscriteria zorgen ervoor dat ieder teamlid slechts 10 tot 15 aandelen volgt, waardoor men diepgaande kennis kan opbouwen.
Comgest hanteert een strenge beleggingsfilosofie die ongeacht de marktomstandigheden consequent wordt gevolgd. De beheerders beleggen uitsluitend in groeiaandelen van hoge kwaliteit die in staat zijn om hun winst onafhankelijk van de economische conjunctuur te laten groeien. Dit leidt het team naar bedrijven met een sterke marktpositie, goed management en een gezonde balans. Cyclische sectoren vallen hierdoor grotendeels buiten de boot, wat de portefeuille een eigen karakter geeft. De langetermijnportefeuille van Comgest Growth Emerging Markets is geconcentreerd. De beheerders beleggen met overtuiging in de 40-45 aandelen, waardoor er weinig raakvlakken zijn met de benchmark en categoriegenoten.
De prestaties van Comgest Growth Emerging Markets zijn zeer goed. Over 10 jaar gemeten verslaat het fonds de benchmark met gemiddeld 1,40 procent en over deze periode verslaat het meer dan 90 procent van de categoriegenoten. De bovengemiddelde prestaties kwamen echter wel via een hobbelige weg tot stand. Door de uitgesproken positionering kunnen de prestaties van het fonds op jaarbasis namelijk flink afwijken.
In het eerste kwartaal van 2011 bleef het fonds achter bij concurrenten, vanwege de outperformance van energieaandelen. Deze sector is grotendeels afwezig in de portefeuille. De zomercorrectie doorstond het beter dan categoriegenoten, wat in lijn is met wat beleggers mogen verwachten van dit op kwaliteit gefocuste fonds. In 2013 en 2014 liet het fonds haar kwaliteit weer zien door in het eerste deciel van de categorie te eindigen. Beleggers die van de kwaliteit van dit beheerteam willen profiteren moeten wel een langetermijnhorizon hebben. Alleen dan kan de soms tegendraadse aanpak van Comgest Growth Emerging Markets zijn waarde laten zien.
(Klik op tabel voor vergroting)
(Klik op tabel voor vergroting)
3 Jaars voortschrijdend rendement versus de benchmark
Comgest Growth Emerging Markets versus MSCI Emerging Markets
(Klik op grafiek voor vergroting)
Schroder ISF QEP Global Core
Morningstar Analyst Rating: Bronze
Morningstar Rating: *****
Bij Schroder ISF QEP Global Core is het niet alleen de beheerder Justin Abercrombie (foto) die het verschil maakt, maar ook het kwantitatieve beleggingsmodel dat hij heeft ontwikkeld en dat aan de basis staat van dit fonds. Abercrombie beheert het fonds sinds januari 2000. Morningstar waardeert zijn grote betrokkenheid bij het ontwikkelen en onderhouden van het model, omdat dit hem groot inzicht geeft in de sterktes en zwaktes van het model in verschillende fases van de economische cyclus.
Het toegepaste kwalitatieve model heeft bijzondere kenmerken. Het is volledig gefocust op waarderingen en kwaliteit, terwijl veel kwantitatieve modellen vooral trendvolgend van aard zijn waarbij winstontwikkeling centraal staat. Waardering wordt op zowel absolute als relatieve basis gemeten, waarbij wordt gekeken naar waarderingen op basis van dividend, kasstroom, winst, omzet en ondernemingswaarde. Kwaliteit wordt beoordeeld aan de hand van winstgevendheid, stabiliteit en financiële sterkte.
De focus op kwaliteit helpt Schroder ISF QEP Global Core in moeilijke tijden zoals 2008 en 2011. Dit zorgt er voor dat het risicoprofiel van het fonds ten opzichte van vergelijkbare fondsen benedengemiddeld is. In de afgelopen tien jaar eindigde het fonds acht maal in de bovenste twee kwartielen van de Morningstar-categorie ‘Aandelen wereldwijd large-cap gemengd’. Dat zorgt er dan ook voor dat de voor risico gecorrigeerde rendementen van Schroder ISF QEP Global Core op langetermijn goed zijn.
(Klik op tabel voor vergroting)
(Klik op tabel voor vergroting)
3 Jaars voortschrijdend rendement versus de benchmark
Schroder ISF QEP Global Core versus MSCi World
(Klik op grafiek voor vergoting)
Fidelity Pacific Fund
Morningstar Analyst Rating: Bronze
Morningstar Rating: *****
Fidelity Pacific Fund is volgens Morningstar een goede optie voor beleggers die blootstelling willen aan Aziatische aandelen inclusief Japan. Het fonds staat elf jaar onder supervisie van Dale Nicholls (foto), wat hem een ervaren beheerder maakt in de categorie. Naast zijn rijke ervaring kan Nicholls putten uit de ideeën van een omvangrijk analistenteam: 53 personen in Azië-Pacific en nog eens 22 in Japan. Ook heeft Fidelity de nodige collega-beheerders in de regio waarvan Morningstar een aantal als zeer getalenteerd beschouwt.
Nicholls heeft een voorkeur voor bedrijven met een sterk groeipotentieel, waardoor hij vaak uitkomt bij mid- en small caps. De focus op groei zorgt ook voor een natuurlijke onderweging van meer volwassen Aziatische economieën, zoals Japan en Australië. Nicholls beheert Fidelity Pacific Fund met grote vrijheid, gegeven de doelstelling voor de tracking error doelstelling van 6 tot 9 procent. Dit zorgt er voor, dat het fonds duidelijke afwijkingen heeft op sector- en landenniveau. Met een weging van bijna 30 procent is China een grote inzet in de portefeuille. Vanuit een sectorperspectief zijn technologie en gezondheidszorg overwogen. De hang naar kleinere marktkapitalisaties brengt een liquiditeitsrisico met zich mee, wat Nicholls ondervangt door een grote spreiding te hanteren. De portefeuille heeft doorgaans ongeveer 200 namen in de portefeuille.
Het track record van Nicholls is sterk, maar gaat wel gepaard met de nodige volatiliteit. In de afgelopen tien jaar eindigde Fidelity Pacific Fund zes jaar in het bovenste kwartiel van de Morningstar-categorie ‘Aandelen Azië-Pacific inclusief Japan’. In 2008 en in mindere mate in 2011 bleef het fonds echter duidelijk achter. Dit onderstreept nog eens het risicoprofiel. Gegeven de voorkeur voor groei-aandelen en kleinere marktkapitalisaties is dat niet vreemd, maar wel iets waar beleggers rekening mee moeten houden. De prestaties zijn echter voor risico gecorrigeerd nog steeds solide.
(Klik op tabel voor vergroting)
(Klik op tabel voor vergroting)
3 Jaars voortschrijdend rendement versus de benchmark
Fidelity Pacific Fund versus MSCI AC Pacific
(Klik op grafiek voor vergroting)
Robeco BP Global Premium Equities
Morningstar Analyst Rating: Bronze
Morningstar Rating: *****
Robeco BP Global Premium Equities voldoet nog niet aan de criteria die worden gehanteerd om tot deze selectie van tien beleggingsfondsen te komen en die in het eerste artikel uiteen zijn gezet. Maar het fonds biedt perspectief om op termijn deel uit te maken van dit selecte gezelschap. Beheerder Christopher Hart (foto) zit pas 6,5 jaar op het fonds, maar heeft in die periode een herstructurering doorgevoerd en is als een van de weinige beheerders in staat gebleken om de MSCI World index voor te blijven na kosten.
Hart trad in juli 2008 aan als beheerder toen hij Robeco BP Global Premium Equities overnam van zijn collega’s uit Rotterdam. Destijds was het fonds meer gericht op waarde-aandelen. Hart herstructureerde de portefeuille en bracht deze in lijn met de beleggingsfilosofie van Robeco Boston Partners (RBP). Kenmerkend voor deze aanpak is de focus op drie pilaren: waardering, momentum en fundamentele kwaliteit. Het proces is een combinatie van uitgebreide kwantitatieve toetsing gevolgd door diepgaand fundamenteel onderzoek. Het ervaren en uitgebreide analistenteam van RBP speelt hierbij een grote rol.
Sinds het aantreden van Hart is de portefeuille opgeschoven van een waarde-portefeuille naar een gemengde portefeuille, waarbij Hart de vrijheid heeft om de portefeuille te positioneren zoals hij wil. Dat doet hij dan ook, getuige de hoge active share en de hang naar mid-cap aandelen. Dat zorgt er voor, dat de gemiddelde marktkapitalisatie van het fonds ongeveer de helft bedraagt van die van de benchmark en de categorie.
De resultaten van Hart zijn tot dusverre zeer sterk. Over drie en vijf jaar behoort Robeco BP Global Premium Equities bij de beste 10 procent in de Morningstar-categorie ‘Aandelen wereldwijd large-cap gemengd’. Sinds zijn aantreden heeft Hart de categorie in 87 procent van de voortschrijdende 12 maandelijkse perioden verslagen. Ten opzichte van de benchmark komt dit percentage uit op 75 procent. Sinds juli 2008 behaalde Hart met Robeco BP Global Premium Equities een totaalrendement van 115 procent tegenover 92 procent voor de MSCI World index.
(Klik op tabel voor vergroting)
(Klik op tabel voor vergroting)
3 Jaars voortschrijdend rendement versus de benchmark
Robeco BP Global Premium Equities versus MSCI World
(Klik op grafiek voor vergroting)
Nog meer topfondsen
Dit zijn de laatste vijf beleggingsfondsen die het verschil maken. In het eerste deel kwamen deze vijf topfondsen aan bod: Invesco Pan European Structured Equity Fund, Henderson Horizon Pan European Equity Fund, First State Asia Pacific Fund, Invesco Asian Equity Fund en Candriam Equities L Biotechnology.
