Op verzoek van Morningstar schrijft Carl Richards over het gedrag van beleggers en over financieel advies. Deze columns helpen beleggers om betere beleggingsbeslissingen te maken. Richards is auteur van het boek 'The Behavior Gap: Simple Ways to Stop Doing Dumb Things with Money' en levert ook bijdragen aan The New York Times en Morningstar Advisor. Richard's boek is in Nederland en België verschenen onder de titel 'Doe niet langer domme dingen met je geld' in een vertaling van Robert van Beek.
Veel dingen in het vak van financieel advies en financiële planning worden vaak niet goed begrepen. Er is zelfs een discussie ontstaan over of een computer of machine niet beter zou zijn dan een adviseur. Adviseurs vinden natuurlijk van niet. Maar wat als de financiële wereld het bij het verkeerde eind heeft… Zijn adviseurs vervangbaar?
Ik werd december vorig jaar in de Verenigde Staten benaderd in verband met een artikel wat zou verschijnen over bedrijven met een focus op automatisering van het beleggingsproces. Eén van die bedrijven, SigFig, biedt beleggers de mogelijkheid om hun beleggingsportefeuille te openen waarna de SigFig-robot deze automatisch gaat beheren en managen. Op zoek naar het beleggingsfonds met de laagste kosten? SigFig vindt het. Wil je een bepaalde spreiding en diversificatie aanbrengen? SigFig doet dat ook. Twijfels over het risico in je portefeuille? SigFig brengt dat risico in lijn met de doelstellingen die je hebt aangegeven op basis van antwoorden op slechts een paar korte vragen.
(klik op tekening voor vergroting)
Het is een indrukwekkend pakket, een mooie tool, met een overtuigende boodschap! Als je belegger bent, ben je snel overtuigd van het voordeel van het betalen van een maandelijkse vergoeding voor dit alles, wat volledig ontworpen is om tegemoet te komen aan de service die jij wil voor je beleggingen. Als je zelf in de financiële wereld actief bent als beleggingsprofessional, ga je toch even nadenken of de mens straks vervangen wordt door computers. Maar voordat professionals een andere carrièrestap gaan plannen, wil ik graag even stil staan bij een aantal dingen.
1. Robots hebben een aan- en uitknop. Diensten van bedrijven als SigFig, Betterment en Wealthfront zijn echt ontzettend krachtig, maar ook deze worden - uiteindelijk en gelukkig maar - gecontroleerd en beheerd door mensen. De grote vraag die onbeantwoord blijft, is bijvoorbeeld: wat gebeurt er als de financiële markten zwaar negatief gaan… Gewoon even een 20 of 30 procent daling van meer dan een paar dagen. Mijn vraag is: kan een algoritme uitkomst bieden voor een mens van vlees en bloed en echt helpen met zijn/haar irrationeel gedrag, zijn behavior?
Is er toch niet iets of iemand die de robot uit zal schakelen en beleggers toch weer een emotionele beslissing laten nemen over hun beleggingen? Het is volgens mij toch wel anders als iemand die de belegger kent en vertrouwt, de telefoon pakt en zegt: "Hallo, het ziet er allemaal erg gek en dramatisch uit wat er gebeurt in de markten, maar vertel me eens wat doet dit met jou, wat gaat er nu allemaal om in je hoofd zodat we gezamenlijk een oplossing kunnen vinden?"
Deze band die een adviseur met zijn cliënt heeft, en ook gewoon de mogelijkheid om een dergelijk gesprek te (kunnen) voeren, is niet iets wat vervangen kan worden door een computerprogramma of een algoritme. Ik geloof oprecht dat het beroep kunnen doen op een dergelijke persoon, die je behoedt voor de sprong in de afgrond, echt onvervangbaar is.
2. Tools kunnen wel de job van een adviseur verbeteren! En als er iets is wat de ervaring en de beleving van de belegger kan verbeteren, dan moeten we als adviseur hiervoor serieus openstaan. Dus als een belegger een adviseur benadert en vragen begint te stellen over een nieuwe tool of andere service, denk dan niet gelijk dat hij of zij deze adviseur plotsklaps wil vervangen!
Een adviseur zou op dat moment eens goed naar deze vragen en suggesties moeten kijken en onderzoeken of het de cliënt en adviseur zou helpen om de opdracht beter uit te voeren en of de dienst verbeterd zou kunnen worden. Ik vind nog steeds dat betekenisvolle en diepgaande - kortom echte - gesprekken het grote verschil zijn dat wij als financieel planners kunnen maken in het leven van onze cliënten. Als er ooit tools, een robot of een service zou zijn om deze gesprekken eenvoudiger en beter te kunnen doen, dan zouden we gek zijn om deze naast ons neer te leggen en deze te negeren. Daarbij zou ik graag zien, dat deze tools ook nog eens ons dagelijkse werk verlichten, zodat we onze cliënten meer kwaliteit kunnen bieden en zo nog meer en betere gesprekken hebben.
Het blijvend op zoek gaan naar technologie om de uitdagingen in de financiële wereld op te lossen is onderdeel van het steeds wijzigende landschap , onze veranderende maatschappij. Er zijn op verschillende niveaus al voortdurend ontwikkelingen geweest die beleggen en een eenvoudiger beleggingsproces voor een steeds groter wordende groep mensen tegen lagere kosten mogelijk hebben gemaakt. En dat is uitstekend!
Maar technologie heeft er vandaag de dag nog steeds niet voor gezorgd dat waar we echt goed in - zouden moeten - zijn kan worden vervangen. Namelijk: mensen helpen om zich beter te gedragen. Dat gezegd hebbende, is er een keuze. We kunnen tools gebruiken, om een betere service te bieden aan cliënten of we gaan gewoon verder als of er niets veranderd is. Het is aan ons zelf (en niet aan een robot) om deze keuze te maken: of we uiteindelijk vervangbaar zijn of niet.
Lees ook vorige colums van Carl Richards over gedrag van beleggers en financieel advies.
Betalen voor advies: een planner ook voor planners!
Communicatie en begrip
We zijn (te) slim
Financieel advies: eenvoud en ontwerp zijn belangrijk
De uitdaging: betere beleggers worden
Het probleem met financiële plannen
Disclaimer - Deze rubriek bevat artikelen geschreven door externe partijen. Meningen en visies in deze artikelen zijn die van de externe partij en niet van Morningstar. Morningstar is op geen enkele wijze verantwoordelijk voor de inhoud. De informatie in dit artikel is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.