De piramide is een dankbare vorm om een hiërarchische ordening aan te brengen. Het belangrijkste staat onderaan in de voet van de driehoek en wat minder telt in de top. De piramide van Maslow is een bekende, waarin de universele behoeften van de mens zijn gerangschikt. Of neem de voedselpiramide, een ander voorbeeld om het belang van een evenwichtige voeding uit te leggen.
Morningstar gebruikt de piramidevorm om beleggers te helpen prioriteiten te stellen bij het beleggen. Hoe ze hun tijd en middelen het beste kunnen besteden. Aan de onderkant van de piramide staan de activiteiten waar een belegger het de meeste tijd en energie in moet steken, omdat ze de grootste impact op de resultaten hebben. In de top staan taken die zeker de moeite waard zijn, maar die minder van invloed zijn.
Onderstaande beleggingspiramide helpt beginnende beleggers op weg. Maar het kan ook meer ervaren beleggers bijstaan om op koers te blijven. Want hoe meer een belegger weet, hoe groter de kans dat hij wordt opgeslokt door kwesties van klein kaliber. En de echte game changers uit het oog verliest zoals hoeveel je maandelijks uitgeeft en opzij zet voor vermogensopbouw en de totale vermogensallocatie.
De piramide laat zien wat de topprioriteiten van een belegger zouden moeten zijn – onderaan – tot de minder belangrijke zaken -bovenaan.
(klik op afbeelding voor vergroting)
De voet van de beleggingspiramide: vaststellen van en voorkeur geven aan financiële doelen
Het beheer van financiën begint met het vaststellen van doelen op korte en lange termijn. In plaats van te werken aan het nogal vage doel van ‘vermogensopbouw’ is het beter om een stap terug te zetten en het te bereiken doel te specificeren. Wat is het financiële doel, welk bedrag is nodig en wanneer moet het zijn bereikt? Gaat het om het betalen van de studie van de kinderen? Eerder stoppen met werken? Binnen vijf jaar verhuizen naar een groter huis. Door het kwantificeren van financiële doelen zal blijken dat niet elk doel haalbaar is. Maar het is beter daar tijdig achter te komen zodat de doelen kunnen worden gerangschikt op belangrijkheid. Elk doel heeft zijn eigen horizon en dit tijdspad bepaalt welke type belegging moet worden aangehouden.
Als aan de basis van de piramide de financiële doelen zijn vastgesteld en is uitgerekend hoeveel geld daarvoor nodig is, is het bijhouden van de vooruitgang om de doelen te bereiken de ultieme financiële check up. Het controleren van specifieke beleggingen is daaraan secundair.
De volgende laag: bepalen wat te sparen en wat uit te geven
Budgetteren is saai. Daarom is het verleidelijk om de voorkeur te geven aan meer sexy bezigheden zoals het handelen in aandelen. Maar zelfs als de beste beleggingen zijn geselecteerd, dan is het een hard gelag als blijkt dat er een financieel tekort is omdat er niet voldoende is gespaard. Daarom is in de piramide het bepalen van wat –maandelijks- kan worden wordt gespaard en uitgegeven veel belangrijker dan het selecteren van beleggingen. Er zijn allerlei programma’s en online toepassingen die het gemakkelijker dan ooit maken om het uitgavenpatroon bij te houden. Dat is belangrijk om er van verzekerd te zijn dat er genoeg geld opzij wordt gezet om op korte termijn onvoorziene uitgaven te kunnen doen en op langere termijn financiële doelen te bereiken.
De volgende laag: kiezen van een asset allocatie
Academici debatteren als decennia over de rol die asset allocatie – de verdeling van een beleggingsportefeuille in aandelen, obligaties en kasgeld – speelt bij het rendement van beleggingen. Specifieke bevindingen variëren, maar er is een algehele consensus bij zowel de academische gemeenschap als beleggende praktisanten dat de gekozen mix van aandelen en obligaties er veel toe doet. Een beleggingsportefeuille die volledig bestaat uit cash en kortetermijnobligaties zal weinig fluctueren. Het kan gemoedsrust geven en is wellicht geschikt voor financiële doelen op de zeer korte termijn. Maar na verloop van tijd zal een dergelijke portefeuille levend worden opgegeten door een portefeuille die ook een aandelencomponent bevat.
Specifieke aanbevelingen voor asset allocatie zal per financieel adviseur en – dienstverlener verschillen, maar de basisregels zouden een belegger op de weg moeten houden gedurende zijn beleggingscarrière. Voor de langertermijndoelen: begin zwaar met hoogwaardige aandelen en schuif daarna geleidelijk op naar minder risicovolle effecten naarmate het moment dichterbij komt dat het geld nodig is.
En wees voorzichtig met nichebeleggingen zoals goud en opkomende markten waarvan het rendement soms explosief kan stijgen, maar die ook een groot neerwaarts potentieel hebben. Diversifieer in redelijkheid onder de kernactivaklassen - aandelen en obligaties van hoge kwaliteit en geld in contanten – en je zit wel goed.
De volgende laag: beheersen van eigen gedrag
Zelfs als er flink wat moeite is gestoken in het samenstellen van een goed gediversifieerde beleggingsportefeuille dan is het allemaal voor niets geweest als een belegger in paniek raakt en zich terugtrekt in contact geld in tijden van onrust. Met het gegeven dat menselijke instincten de best voorbereide plannen kunnen schaden, probeert de groeiende wetenschap van de behavorial finance de psyche en het handelen van beleggers te doorgronden en oplossingen te bieden om valkuilen te mijden.
Veel financieel adviseurs zeggen dat één van de grootste bijdragen aan het financiële welzijn van hun klanten is om deze te helpen emoties te beheersen. En om bij het voorgenomen plan te blijven onder goede en slechte marktomstandigheden.
Voor wie zonder de hulp van een adviseur belegt is het belangrijk om de eigen potentiële gedragsvalkuilen te identificeren zoals te risicomijdend zijn voor de levensfase waarin je je bevindt of meer vertrouwen te hebben in de eigen beleggingsvaardigheden dan is gerechtvaardigd.
De volgende laag: beheer voor belastingefficiëntie
Bij het opbouwen van vermogen door sparen en beleggen komen ook fiscale aspecten om de hoek kijken. Over inkomens uit sparen en beleggen moet inkomstenbelasting worden afgedragen. Maar wie dividend uit het buitenland ontvangt kan te maken krijgen met bronbelasting. En zogenaamde groene beleggingen worden fiscaal tegemoetgekomen met een vrijstelling en heffingskorting. Bij het vaststellen van financiële doelen en de keus tussen sparen en beleggen is het goed om na te gaan welke ruimte en mogelijkheden de belastingwetgeving biedt. Die bepalen mede het rendement.
De top van de beleggingspiramide: selecteren van beleggingen
Ta-da! Eindelijk is de top van de piramide bereikt en nu is het tijd voor de leuke dingen: het selecteren van beleggingen. De plek bovenaan de piramide wil niet zeggen dat het kiezen van effecten onbelangrijk is. Het is onnodige te zeggen dat Morningstar vindt dat er nogal een verschil is tussen beleggen in een beleggingsfonds met een – hoogste- Analyst Rating Gold, een Morningstar Rating van 5 sterren en van een gerenommeerde vermogensbeheerder en een klein fonds van een obscuur fondshuis. En beleggers zijn beter af als ze een ‘wide-moat’ aandeel kopen (van een onderneming met grote concurrentievoordelen) met een Morningstar Rating van 5 sterren (maximaal ondergewaardeerd) dan een overgewaardeerd aandeel zonder ‘moat’.
Het selecteren van beleggingen staan in de top, omdat het wordt bepaald door de elementen eronder in de piramide. Het is niet altijd het geval dat fiscale overwegingen de keus van beleggingen bepaalt, maar fiscale mogelijkheden zijn wel van invloed op het financieel plan. Zodra de onderste factoren in de piramide naar een bepaalde categorie beleggingen wijzen kan worden gekeken naar kosten, beheer en andere specifieke kenmerken die de kwaliteit van een belegging bepalen.
Wie eenmaal aan de top van de piramide weinig tijd over heeft kan beknibbelen van de selectie van aandelen en actief beheerde beleggingsfondsen door te kiezen voor een portefeuille die bestaat uit goedkope indexfondsen of ETFs.
