Hoewel de instroom terug is op het niveau van voor de financiële crisis, wachten fondsenhuizen nog altijd op de hoge groeicijfers waaraan ze gewend waren geraakt. Veel consumenten houden liever geld aan op een laagrenderende spaarrekening dan dat ze het toevertrouwen aan duurbetaalde fondsbeheerders.
Toch is het in het belang van consumenten zelf dat het vertrouwen in de sector snel terugkomt, zegt Joe Mansueto, de 57-jarige oprichter van Morningstar, dat beleggingsfondsen over de hele wereld vergelijkt en rangschikt. ‘Ik denk dat de industrie de belegger de afgelopen dertig jaar goed heeft bediend. Dankzij beleggingsfondsen beschikken veel consumenten nu over gebalanceerde, goed renderende portfolio’s die ze anders niet zouden hebben.’
Zelf heeft Mansueto volop geprofiteerd van de opkomst van de sector. De Amerikaan begon Morningstar in 1984 vanuit zijn woonkamer in Chicago. Elk kwartaal bracht hij eigenhandig een gids uit met daarin alle beschikbare beleggingsfondsen. Inmiddels is Morningstar uitgegroeid tot een beursgenoteerde multinational met een reeks aan diensten voor de beleggingsindustrie, van vermogensbeheer tot de levering van data. Het bedrijf heeft 3500 werknemers, vestigingen in 27 landen en een beurswaarde van ruim $ 3,5 mrd. Zakenblad Forbes schat het persoonlijke vermogen van Mansueto op $ 2,2 mrd.
Toch is Mansueto altijd bekend gebleven als een bescheiden man. Bij Morningstar heeft hij geen eigen kantoor, maar werkt hij net als alle andere werknemers in zijn eigen ‘cubicle’. En net als zijn voorbeeld en vriend, de belegger Warren Buffett, heeft hij toegezegd om minstens de helft van zijn vermogen weg te geven aan goede doelen. 
U praat vandaag over het herwinnen van het vertrouwen van de belegger. Wat doet Morningstar daaraan?
‘Ik denk dat we fondsenhuizen eerlijk houden. We hebben veel invloed op de manier waarop beleggingsfondsen worden beheerd. Onze rating heeft direct impact op de manier waarop fondsmanagers worden beloond. Beheerders die in hun eigen fonds beleggen, krijgen een betere beoordeling. We kijken kritisch naar de beleggingsteams. We zorgen dat beheerders ook daadwerkelijk de strategie hanteren die ze in hun brochures claimen.’
Ondanks al die transparantie zijn er de afgelopen jaren veel misstanden naar buiten gekomen.
‘Helaas wel. Net als in de meeste sectoren is er nog veel ruimte voor verbetering.’
Moet Morningstar agressiever worden in zijn aanpak?
‘Ik denk dat onze analisten al behoorlijk doortastend zijn. Maar we kunnen vast nog meer doen, nog vaker langsgaan bij fondsbeheerders bijvoorbeeld.’
Voor beleggers zijn fondsen niet goedkoper geworden de afgelopen jaren. De gemiddelde beheersvergoeding is gestegen.
‘Dat klopt. Toen ik dertig jaar geleden begon, waren de gemiddelde fees stukken lager. Maar het gewogen gemiddelde is wel gedaald. Bij de fondsen waar het meeste geld zit, zijn de kosten lager. Daardoor is de belegger gemiddeld gezien beter af.’
Komt dat door de opkomst van passief beleggen?
‘Ja. Er is veel geld naar de goedkopere passieve beleggingsfondsen gestroomd. Dat heeft het voor actieve fondsmanagers moeilijker gemaakt om nog steeds hoge fees te blijven vragen.’
Is de opkomst van passief beleggen een bedreiging voor Morningstar?
‘Er kleven nadelen aan. Passieve beleggingsfondsen zijn minder uitgebreid te vergelijken dan actief beheerde fondsen. Beleggers willen weten wat de kosten en “tracking error” zijn, maar dat is het zo’n beetje. Maar ook voor passieve fondsen hebben we een uitgebreid team analisten.’
Waar zit voor Morningstar de grootste groei in de komende jaren?
‘Er is een snel groeiende vraag naar degelijk, onafhankelijk beleggingsadvies, zeker nu consumenten steeds meer zelf verantwoordelijk worden voor hun oudedagsvoorziening. We hebben veel onderzoek gedaan naar de waarde van financiële planning. Wanneer spreek je welk deel van je opgebouwde vermogen aan bijvoorbeeld? Een gepensioneerde die dat fiscaal handig aanpakt, kan zichzelf veel geld besparen. Wij schatten dat een belegger met een slimme planning jaarlijks 120 basispunten aan rendement zou kunnen winnen.’
Zelf vindt u geld niet belangrijk, zegt u. Waarom bent u dan geïnteresseerd in beleggen?
‘Daar zit een zekere tegenstrijdigheid, dat geef ik toe. Maar ik ben niet materialistisch ingesteld. Het is niet dat ik helemaal niet om geld geef. Ik vind het belangrijk om financieel onafhankelijk te zijn. Maar ik wil vooral kunnen doen wat ik leuk vind.’
En dat is beleggingsfondsen analyseren?
‘Beleggen interesseert me vanuit intellectueel oogpunt. Wat maakt sommige bedrijven succesvol en andere niet? Door Warren Buffett raakte ik dertig jaar geleden geïnteresseerd in beleggen. Hij liet zien dat een goede belegger wel degelijk de markt kan verslaan. En dat je er veel plezier aan kunt beleven.’
Op dat moment was Buffett nog onbekend.
‘Ja. Een aandeel in Berkshire Hathaway, zijn investeringsvehikel, was toen USD 300 waard. Ik heb de koers van USD 300 naar USD 88.000 per aandeel zien gaan, voordat ik vier jaar geleden ben ingestapt. Het was een van mijn slechtere beleggingsbeslissingen, al is het aandeel tegenwoordig ruim USD 186.000 waard.’
Anders dan Buffett wilde u beleggen met ondernemen combineren. ‘Ondernemerschap is het toppunt van creativiteit. Je brengt bronnen en middelen bij elkaar die nooit eerder bij elkaar zijn gebracht.’
Er is ook meedogenloosheid voor nodig.
‘Ik zie mezelf niet als een meedogenloos persoon. Ik vind het prettig om hard te werken om een doel te bereiken. Soms moet je doortastend zijn en actie nemen. Maar ik zie ondernemen vooral als het maken van een puzzel. Ik zit in de “problem-solving business”. Als er een puzzel is, moet er ook een oplossing zijn.’
CV Joe Mansueto
- 1956 Geboren in East Chicago
- 1974 University of Chicago
- 1980 Oprichter Strategic Media Research
- 1983 Analist bij durfkapitalist Golder Thoma & Co
- 1983 Aandelenanalist bij Harris Associates
- 1984 Oprichting Morningstar
- 2005 Beursgang Morningstar
- 2005 Aankoop tijdschriften Inc en Fast Company
- Joe Mansueto is getrouwd met Rika Yoshida, een voormalig analist bij Morningstar, en heeft drie kinderen.
Dit interview van Roger Cohen met Joe Mansueto verscheen eerder in het FD.
