Om het aandeel van de week Novo Nordisk beter te begrijpen is een korte, medische les over diabetes en de behandeling ervan noodzakelijk. Diabetes is een ongeneeslijke stofwisselingsziekte waarbij het lichaam onvoldoende energie uit glucose (suikers) kan halen. Om energie uit glucose te kunnen halen is het hormoon insuline nodig. Bij diabetes maakt de pancreas of alvleesklier geen of onvoldoende insuline aan of werkt de insuline niet wat leidt tot een te hoge bloedsuikerspiegel. De behandeling van ‘suikerziekte’ bestaat uit de bloedglucosespiegel zo stabiel mogelijk te houden door een combinatie van medicatie (toedienen van insuline), dieet en bewegen.
Tegenwoordig is het mogelijk om kunstmatige insuline te produceren. Een insuline-analoog is een kunstmatige vorm van insuline die is gebaseerd op humane insuline en hetzelfde effect heeft op het menselijk lichaam. Een insuline-analoog wordt verkregen door genetische manipulatie. Het doel hierbij is om humane insuline zodanig aan te passen dat deze sneller, of juist langzamer, wordt opgenomen na toediening. Op deze manier worden kortwerkende en langwerkende insulines gecreëerd. Voordat het mogelijk was om met behulp van DNA technieken insuline- analogen te maken, werd insuline van varkens of koeien gebruikt. Vanaf ongeveer 1980 was het mogelijk deze dierlijke insuline chemisch gelijk te maken aan humane insuline.
De verwachting is dat diabetes de komende decennia bij een fors groter deel van de wereldbevolking zal worden gediagnostiseerd. De oorzaken zijn een toenemend overgewicht bij mensen en een ouder wordende bevolking. Om een idee te krijgen: de International Diabetes Federation gaat uit van het een toename van het aantal diabetespatiënten met 55 procent tussen 2013 en 2035. Dan zullen naar schatting 592 miljoen mensen diabeet zijn. De groei van het aantal patiënten is het grootst in opkomende werelddelen zoals Afrika, het Midden-Oosten en Azië. Een stijgende welvaart en hogere levensverwachting leidt tot meer diabetesgevallen.
Concurrentiepositie
De toename van diabetes betekent mogelijkheden voor farmaceuten en biotechnologiebedrijven die insuline maken zoals Sanofi, Eli Lilly en Novo Nordisk. Het Deense Novo Nordisk is een pionier in de behandeling van diabetes en is al 85 jaar op dit terrein actief. Het claimt 45 procent van de wereldwijde insulinemarkt. De vraag naar insuline zal door bovenomschreven demografische en economische ontwikkelingen toenemen wat een gunstig perspectief biedt voor marktleider Novo.
Maar desondanks kunnen wet- en regelgeving en concurrentie op de resultaten van Novo drukken. Zijn medicijn Tresiba is goedgekeurd in Europa en Japan, maar de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) wil meer gegevens over de uitwerking van het middel op hart en vaten. Dat kan de lancering van Tresiba in de VS mogelijk vertragen tot tenminste 2017. En opent deuren voor hernieuwde concurrentie van Sanofi en Eli Lilly. Morningstar-analist Karen Anderson verwacht dat Novo zal moeten vechten om op korte termijn marktaandeel te winnen.
Anderson maakt zich echter geen zorgen over Novo’s concurrentiepositie op de lange termijn en zijn positie op de diabetesmarkt. De biotechonderneming heeft een volle pijplijn met een nieuwe generatie middelen die beloven de efficiëntie, veiligheid en het gemak bij de behandeling van diabetes te vergroten. Novo zet zijn kennis van therapeutische eiwitten ook in op gebieden als hemofilie (bloedstollingsziekte) en groeistoornissen. Met de middelen NovoSeven en Norditropin heeft biofarmaceutische niches in huis. Deze producten met hoge marge dragen nemen een flink deel van de omzet voor hun rekening.
Oligopolie
Novo Nordisk’s wereldwijde schaal, patenten, gediversifieerde productportefeuille en sterke merken in de totale wereldwijde diabetesmarkt (meer dan USD 40 miljard groot), geven de onderneming een grote concurrentievoorsprong (wide moat). En beschermen haar winstgevendheid op lange termijn. Novo is goed voor een kwart van de wereldwijde markt en voor de helft van de markt voor insulinetherapie die USD 20 miljard groot is.
Er zijn wel een aantal negatieve factoren. Novo’s patenten voor humane insuline zijn verlopen. Generieke insuline is - weliswaar in beperkte mate - verkrijgbaar in sommige landen waaronder China en India. En de prijs voor humane insuline is in vrijwel alle markten erg laag. Maar het betreden van de insulinemarkt betekent voor nieuwkomers of concurrenten aanzienlijke kosten vooraf waaronder hoge kosten voor klinische testen en insulineproductie. Verfijnde systemen om insuline toe te dienen (zoals via een pen) zijn in de meeste markten inmiddels standaard, maar vergen eveneens de nodige up-front investeringen. Daarnaast vergt het succesvol op de markt brengen van diabetesproducten ook een sterke verkoopafdeling. Deze barrières beschermen de concurrentievoorsprong van Novo.
Patenten van Novo op zijn drie grootste moderne insulinetherapieën verlopen binnen enkele jaren, maar Novo rolt een nieuwe generatie therapieën uit die innovatief genoeg is dat het weer patenten oplevert. De nieuwe generatie producten van Novo maken oudere, op humane insuline gebaseerde therapieën minder wenselijk voor patiënten. 75 Procent van de insuline-omzet van Novo komt tegenwoordig van moderne insuline-analogen. Deze producten bieden een betere controle op de bloedsuikerspiegel met minder risico op hypoglycemie (te lage bloedsuikerspiegel) en gewichtstoename dan hun humane tegenhangers.
De ontwikkeling van de concurrentiepositie van Novo Nordisk (moat trend) beoordeelt Anderson als stabiel. De onderneming heeft een solide plaats in het oligopolie van drie wereldwijde insulineproducenten (naast Sanofi en Eli Lilly). Demografische ontwikkelingen en de indrukwekkende pijplijn met nieuwe producten zouden Novo’s voorsprong op concurrenten zelfs vergroten, maar regelgeving, toenemende concurrentie en wereldwijde prijsdruk vormen hier een tegenwicht.
Sterke winstgevendheid
Efficiënte productietechnieken en schaalgrootte zorgen ervoor dat Novo’s insulinedivisie wereldwijd een sterke winstgevendheid heeft. Deze kwaliteiten zijn maar bij twee andere wereldwijde insulinespelers aanwezig: Sanofi en Eli Lilly.
Analist Anderson verwacht dat Novo, Sanofi en Lilly in de nabije toekomst kunnen blijven profiteren van volumegroei bij insuline door toenemend overgewicht en een ouder wordende wereldbevolking wat tot meer en meer intensieve behandelingen van diabetes leidt. Door hun sterke verkoopafdelingen, die van Novo bestaat wereldwijd uit meer dan 15 duizend medewerkers, heeft merkinsuline nog steeds een marktaandeel van 90 procent ondanks concurrentie van merkloze generieke insuline.
Behoorlijk ondergewaardeerd
Op moment van schrijven noteert het aandeel Novo Nordisk DKK 210,90. Afgezet tegen Morningstar’s fair value voor de onderneming van DKK 246,00 per aandeel (de waarde van een onderneming op basis van de geschatte, toekomstige kasstroom) betekent dit, dat er een behoorlijke ruimte tussen de koers en de waardering zit. Het aandeel noteert dan ook een Morningstar Rating van 4 sterren op een schaal van 1 tot en met 5 sterren. Hierop staat 1 ster voor maximaal overgewaardeerd en 5 sterren voor maximaal ondergewaardeerd. De sterke en stabiele concurrentiepositie in combinatie met de onderwaardering maken Novo Nordisk tot een aantrekkelijk aandeel. Het staat dan ook niet voor niets op Morningstar’s lijst met aanbevolen aandelen.
Bekijk onderstaande slideshow voor Morningstar's waardering van Novo Nordisk in één oogopslag.
Lees ook de gehele analyse van het aandeel Novo Nordisk >
Eerdere aandelen van de week:
Aegon
IBM
Fiat
Coca-Cola
eBay
McDonald's
Bekijk ook het beleggingsfonds van de week:
SKAGEN Kon-Tiki