Hoe betrek je de particuliere belegger bij duurzaam beleggen? Die vraag werd dinsdag gesteld tijdens twee presentaties in het kader van de week van het duurzaam beleggen. Onderzoeksbureau Sustainalytics kwam met zijn rapport ‘Verantwoord beleggen in Nederland: trends en de toekomst’ en hield een paneldiscussie. Triodos behandelde onder de titel ‘Beleggingsdilemma’s: duurzame principes en economische realiteit’ kwesties uit de praktijk van duurzaam beleggen. Plaats van handeling was de beurs in Amsterdam. De particuliere belegger werd een dag eerder aangesproken in een webinar over duurzaam beleggen georganiseerd door Binck. Hierin gaf Steven Smit, manager van Morningstar Benelux, tips voor duurzaam beleggen.
Het interesseren voor duurzaam beleggen zou niet moeilijk moeten zijn. Er is momentum, dat bewijzen de groeicijfers van ASN Bank en Triodos. Deze banken/vermogensbeheerders 'die het anders doen' spinnen garen bij de economische crisis en het wantrouwen bij consumenten jegens reguliere banken, verzekeraars, pensioenfondsen en vermogensbeheerders.
Daarnaast vinden veel mensen ‘kwaliteit van leven’ steeds belangrijker. Dat uit zich onder meer in hun manier van consumeren zoals de keus voor biologisch voedsel en groene energie. Dan moet deze lijn toch door te trekken zijn naar duurzaam beleggen.
Maar beleggen deze mensen ook? Die kans in klein. Nederland is een land van spaarders, niet van beleggers. Dat Nederlanders met de huidige lage spaarrente toch tegen de klippen op sparen zegt voldoende. Maar daar komt verandering in. Mensen zullen steeds meer verantwoordelijkheid nemen voor hun pensioen en daarvoor bij beleggen uitkomen. Geleidelijk zal de interesse in beleggen toenemen. De Nederlander aan het beleggen krijgen is een eerste stap, duurzaam beleggen een tweede.
Veel mensen beleggen overigens al duurzaam, maar hebben dat niet in de gaten. Ze doen dat via hun pensioenfonds. Hier zou een eerste slag gemaakt kunnen worden om de betrokkenheid te vergroten. Pensioenfondsen kunnen communiceren naar hun deelnemers welke keuzes ze hebben gemaakt bij hun duurzame beleggingen. Geen uitleg van het duurzame beleggingsproces. Dat zegt mensen niets. Maar concrete voorbeelden in welke ondernemingen is belegd en welke uit de portefeuille zijn verwijderd.
Donkergroen of lichtgroen
Het grote publiek moet geleerd worden om te beleggen en als iemand dat duurzaam wil doen moet dan ook worden geleerd. Net als bij regulier beleggen is ook duurzaam beleggen geen kwestie van one size fits all.
Een belegger moet eerst bepalen welk deel van zijn portefeuille hij duurzaam wil invullen en of hij kiest voor aandelen, obligaties of een combinatie daarvan. Een volgende vraag die een belegger zich moet stellen is hoe duurzaam hij wil zijn. Er zijn verschillende gradaties van duurzaam beleggen die oplopen van een lage duurzame impact (lichtgroen) naar een hogere duurzame impact (donkergroen).
Lichtergroen zijn het uitsluiten van ondernemingen, zoals wapenproducenten, of het kiezen voor ondernemingen die het beste scoren op duurzaamheidscriteria in een bepaalde sector (best of class). Hierbij worden geen sectoren uitgesloten en kan bijvoorbeeld ook de olie-industrie deel uitmaken van de duurzame portefeuille. Een stap verder gaat beleggen in specifieke duurzaamheidsthema’s zoals waterbeheer, recycling of nieuwe energie. Donkergroen is impactbeleggen zoals directe financiering van alternatieve energie en verstrekken van microkrediet. Een belegger moet kleur bekennen: gaat hij voor donkergroen of kiest hij een lichtere teint groen.
Bij duurzaam beleggen staat een belegger meer nog dan bij regulier beleggen voor lastige dilemma’s. Wat te doen met een waterzuiveringsbedrijf (duurzaam) dat zich toelegt op het zuiveren van met chemicaliën vervuild water dat vrijkomt bij de productie van schaliegas (allesbehalve duurzaam)? En wat te doen met een kledingretailer die zijn kleding laat maken in Bangladesh (erbarmelijke arbeidsomstandigheden) maar tegelijkertijd groot inzet op het gebruik van biologisch katoen (bij teelt van reguliere katoen worden veel bestrijdingsmiddelen gebruikt)?
Een belegger kan zelf al het huiswerk doen of de selectie van aandelen en obligaties overlaten aan een beleggingsfonds. Maar ook dan moet hij kritisch blijven. Smit gaf tijdens het webinar het advies om niet alleen af tegaan op de mooie woorden van duurzame fondsen maar ook om te kijken wat er in de portefeuille zit. Als voorbeeld noemde hij Vanguard SRI European Stock Fund, een indextracker die in zijn prospectus schrijft dat het fonds een proces op maat heeft ontwikkeld om aandelen te screenen op sociale, ecologische en etnische criteria. Het verbaasd Smit vervolgens dat de oliemaatschappijen Shell en Eni, sigarettenfabrikant British American Tobacco en chemieconcern Bayer de grootste weging hebben in de index.
Duurzaam rendement
Om de particuliere belegger te overtuigen van duurzaam beleggen moet ook worden afgerekend met de perceptie dat duurzaam beleggen rendement kost. Dat is niet altijd het geval. Eerder dit jaar deed Morningstar onderzoek naar het rendement van duurzame beleggingsfondsen in de afgelopen vijf jaar. Wat bleek: 'donkergroene' beleggingsfondsen bleven achter met hun resultaat, maar wereldwijd beleggende 'lichtgroene' aandelenfondsen (fondsen die breed beleggen in conventionele bedrijven maar met een screening op duurzaamheid) wisten over de afgelopen 3 en 5 jaar gemiddeld een beter rendement te boeken dan vergelijkbare beleggingsfondsen zonder duurzame inslag. Ook duurzame mixfondsen deden het vrij goed.
Om de belegger alvast op weg te helpen een selectie van goed presterende duurzame beleggingsfondsen in de hierboven genoemde categorieën werelwijde aandelen en mixfondsen (klik op tabel voor vergroting):
Lees ook de analistenrapporten over deze beleggingsfondsen: ASN Duurzaam Aandelenfonds, ING Duurzaam Aandelen Fonds en Robeco Duurzaam Aandelen.
Lees ook de analistenrapporten over deze beleggingsfondsen: ASN Duurzaam Mixfonds, Sarasin Sustainable Portfolio - Balanced en ASR Fonds SRI Mixfonds.
Een categorie appart zijn de impactfondsen die een behoorlijk rendement tegen een relatief laag risico bieden (klik op tabel voor vergroting):
Lees ook de rapporten over deze beleggingsfondsen: Triodos Fair Share Fund en ASN Groenprojectenfonds.
Lichtgroene duurzame beleggingsfondsen staan in reguliere Morningstar-categorieën als 'aandelen wereldwijd large cap' of 'mixfondsen EUR neutraal'. Donkergroene fondsen staan in de specifieke categorieën 'aandelen sector alternatieve energie', 'aandelen sector ecologie' en 'aandelen sector water'.
Lees het artikel Duurzaam: lichtgroene beleggingsfondsen zijn lichtpuntjes voor een toelichting op de rendementen van diverse duurzame beleggingsfondsen.
Over leren beleggen gesproken: de VBDO (Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkelling) organiseert dit najaar een cursus duurzaam beleggen door particulieren.