Het vertrek van topman Steve Ballmer bij Microsoft is nu al gedenkwaardig. Beleggers reageerden euforisch en de koers van het aandeel Microsoft schoot 7 procent omhoog. Op internet verschenen direct videocompilaties van Ballmer’s meest crazy presentaties waarbij de excentrieke CEO onder meer als een aap over het podium springt en van opmerkelijke uitspraken zoals het weghonen van de - later - zeer succesvolle iPhone (zie de video’s onderaan dit artikel).
De koerssprong en het lachen om de iPhone is illustratief voor hoe de beleggerswereld Ballmer zal herinneren: als de topman die Microsoft niet verder wist te brengen dan de personal computer en de opkomst van mobiele apparaten heeft gemist. Microsoft loopt achter op Apple als het om smartphones en tablets gaat en moet Google ver voor zich dulden bij het zoeken op internet. Ballmer zelf stelt, dat hij het meeste spijt heeft van Windows Vista. Dit besturingssysteem flopte en was volgens Ballmer niet goed toen het op de markt kwam.
Morningstar-analist Norman Young vindt het vertrek van Ballmer in toenemende mate positief voor Microsoft. “Sinds zijn aantreden in 2000 heeft Ballmer zijn functie met gemengde resultaten uitgevoerd en hij heeft enkele strategische misstappen op zijn conto." Maar Young gaat niet helemaal mee in het negativisme rond de topman en Microsoft. “Ballmer heeft ook bewonderenswaardig werk geleverd bij het onderhouden en uitbreiden van Microsoft’s kernactiviteiten. De algemene opvatting is dat Microsoft een technologie-onderneming in verval is, maar ik zie door de nieuwe, onder Ballmer ingevoerde strategie ook wat glinsteren bij Microsoft.”
Verrassing
De aankondiging van Microsoft-CEO Steve Ballmer dat hij binnen één jaar met pensioen gaat kwam voor Young enigszins als een verrassing. Met name omdat Ballmer begin juli nog een grote reorganisatie bekendmaakte waarbij de structuur van Microsoft op de schop gaat. De reorganisatie moet een einde maken aan de koninkrijkjes binnen de onderneming en zorgen voor één strategie in plaats van allerlei verschillende strategieën bij de diverse afdelingen van de software-ontwikkelaar. Hiermee hoopt Microsoft de snelheid en kwaliteit van product- en softwareontwikkeling te verbeteren. "Door de reorganisatie kunnen we onze strategie nog beter uitvoeren en een familie van producten en diensten leveren. We zien onze productlijn niet als verschillende eilanden, maar als één geheel", zei Ballmer destijds in een verklaring.
“Ik denk dat er druk is uitgeoefend op Ballmer om eerder te vertrekken dan hij van plan was”, concludeert Young. De analist verwijst naar een citaat van de topman in de aankondiging van zijn vertrek dat luidt: “Oorspronkelijk had ik verwacht dat mijn pensioen zou plaatsvinden in het midden van de transitie.” Geruchten gaan dat de activistische aandeelhouder ValueAct heeft aangedrongen op het vertrek van Ballmer.
Het lijkt niet handig dat de topman vertrekt als de onderneming in een belangrijke ommekeer zit. Niettemin verwacht Young dat de nieuwe strategie voor producten en diensten blijft gehandhaafd gezien de druk op Windows door concurrenten.
Koersdaling
In de 13 jaar onder het bewind van Ballmer, die in 2000 het stokje overnam van Bill Gates, is de koers van het aandeel Microsoft door tegenvallende resultaten fors gedaald zoals onderstaande koersgrafiek laat zien (klik op afbeelding voor vergroting).
In onderstaande indexgrafiek is het aandeel Microsoft afgezet tegen de Nasdaq, de beurs waaraan het is genoteerd. Goed is te zien hoe Microsoft sinds 2004 achterblijft bij de index en hoe de ontwikkeling van het aandeel en de index sinds 2010 verder uit elkaar gaan lopen. In dat jaar lanceerde Apple zijn iPad en drie jaar eerder was de iPhone op de markt gebracht (klik op afbeelding voor vergroting).
Microsoft probeerde beleggers tegemoet te komen door een aandeleninkoop van USD 3 miljard in 2004 en een groeiend dividend. Beleggers hopen onder een nieuwe leiding op betere resultaten. Ondanks het positivisme onder hen handhaaft Young zijn fair value voor Microsoft (de waardering van de onderneming op basis van de geschatte, toekomstige kasstroom) op USD 35,00 per aandeel. Ook blijft de waardering van Microsoft’s concurrentiepositie ongewijzigd op ‘wide, negative moat’ (een grote, maar afnemende voorsprong op concurrenten).
Deze waardering afgezet tegen de huidige koers van Microsoft van USD 34.15 levert een Morningstar Rating op van 3 sterren. Op een schaal van 1 tot en met 5 staat 1 ster voor maximaal overgewaardeerd en 5 sterren voor maximaal ondergewaardeerd. Het aandeel Microsoft is momenteel in ogen van Morningstar fair of redelijke gewaardeerd. Zie onderstaande tabel met Morningstar’s waardering van oude en nieuwe technologie-ondernemingen (klik op afbeelding voor vergroting).
Concurrentiepositie
De ‘moat’ of concurrentiepositie van Microsoft is gebaseerd op Windows. Het is een gemakkelijke te gebruiken besturingssysteem dat nog steeds op veel pc’s is geïnstalleerd en sterk is geïntegreerd met andere veelgebruikte software zoals Office. Hierdoor is het voor gebruikers duur en ongemakkelijk om over te stappen op een ander, concurrerend besturingssysteem. Daarnaast speelt ook nog het zogenaamde netwerkeffect. Omdat veel computers op Windows draaien zorgt dat voor veel programma’s die met Windows uit de voeten kunnen. Het grote aanbod van Windows-programma’s zorgt er op zijn beurt weer voor dat veel mensen Windows als besturingssysteem gebruiken.
Maar de ontwikkeling van Microsoft’s concurrentiepositie is negatief (‘negative moat trend’). Nieuwe technologieën hebben de voorsprong op concurrenten langzaam verkleind. Alternatieve computerapparatuur verkleinde de band tussen gebruikers en het Windows-ecosysteem waarbij consumenten de pc vervangen door een tablet met iOS (Apple) of Android (Google) als besturingssysteem.
De opkomst van cloud computing, waarbij software niet meer op de pc is geïnstalleerd en bestanden niet op de harde schijf worden opgeslagen maar elders op een server staan en via een netwerk/internet worden opgehaald maakt de band tussen gebruikers, het Windows-besturingssysteem en zijn geïntegreerde software minder hecht.
De minder sterke concurrentiepositie geldt vooral voor de Windows-activiteiten op de consumentenmarkt. De positie van Windows en Office op de zakelijke markt is stabiel. “Daar zal deze software vanwege de compatibiliteit en continuïteit gebruikt blijven worden”, stelt Young. Microsoft is ook actief op de markt voor servers en databases en bevindt zich daarmee hoger in de waardeketen. De onderneming breidt hier zijn marktaandeel uit en verstevigt zijn concurrentiepositie.
Bij zoeken op internet heeft Microsoft geen moat en Young verwacht niet dat het die zal verkrijgen.
“Microsoft loopt een stap achter op zijn concurrenten. Maar ik denk dat zijn nieuwe strategie waarmee het wil concurreren in de wereld van cloud computing en mobiele apparaten zal helpen om de Windows-activiteiten nieuw leven in te blazen. Het biedt gebruikers meer samenhang tussen de verschillende apparaten en verstevigt de link tussen gebruikers, het besturingssysteem en applicaties”, aldus Young.
Office 365 is de reactie van Microsoft op concurrerende cloud-based software en biedt abonnementen op Office, Exchange, Lync en Sharepoint. “Ik denk dat de behoefte aan compatibiliteit en continuïteit professionele gebruikers naar Office 365 zal sturen en dat zou het netwerkeffect van Windows herstellen”, meent Young. “Vanwege de aanzienlijke investering die nodig is om een dergelijke cloud product te bouwen en onderhouden zijn er naar mijn mening aanzienlijke barrières voor nieuwkomers om deze markt te betreden. Dat biedt Microsoft de mogelijkheid tot hoog rendement op zijn investeringen op de lange termijn.”
Windows 8, de Surface-tablet en de Windows Store zijn het antwoord van Microsoft op Apple’s ecosysteem dat bestaat uit iOS, iTunes en de App Store en Google’s Android. Het nieuwe besturingssysteem Windows 8 is geschikt voor meerdere apparaten van smartphone tot laptop en van tablet tot pc en biedt gebruikers een meer samenhangende ervaring.
De Surface en andere tablets die op Windows lopen is Microsoft’s eerste stap in de tablet-markt. “Ik denk dat tablets met Office aantrekkelijker zijn voor consumenten en zakelijke gebruikers dan concurrerende tablets”, stelt Young.
Het slotstuk van deze strategie is de Windows Store, een digitaal platform voor Windows 8 waar gebruikers apps kunnen kopen en downloaden en waarmee Microsoft een gemeenschap en marktplaats wil creëren voor consumenten en ontwikkelaars.
Veel van de hierboven genoemde Mircrosoft-producten zijn me too-ideeën, waarbij Microsoft volger is en niet voorop loopt. Maar Young meent, dat de combinatie van deze producten en diensten klanten aan meerdere apparaten zal binden. “Dat moet helpen om de neergang van Windows af te remmen, te stoppen of zelfs te keren. Ik verwacht niet dat alle aspecten van deze strategie op korte termijn succesvol zijn, maar Microsoft heeft een geschiedenis van aanzienlijk investeren over een langere termijn om zijn doelen te bereiken.”
Opvolger
Microsoft moet nu op zoek naar een opvolger voor Ballmer is er nog niet. “Gegeven de reorganisatie en verandering in strategie is een interne kandidaat een veilige keus, maar een externe kandidaat kan met een zeer gewenste frisse blik van buitenaf naar de onderneming kijken”, aldus Young. De nieuwe topman of –vrouw moet Microsoft er verder bovenop helpen. Dat het kan bewijzen andere ondernemingen in de technologiesector. Steve Jobbs deed het met Apple, Lou Gerstner repareerde IBM en Marissa Mayer lijkt met Yahoo! goed op weg.
Lees ook de analyse van de volgende aandelen die in dit artikel worden genoemd: Microsoft, Apple, Oracle, IBM, Google en Facebook.
Steve Ballmer op zijn best
Hieronder staan enkele video's waarin de excentrieke Ballmer ´let it hang out´ zoals de Amerikanen dat zo mooi zeggen en als een aap over het podium springt, de iPhone uitlacht en met Bill Gates een dansje opvoert in een commercial.
Steve Ballmer rent als een aap over het podium om zichzelf en het publiek op te jutten
Steve Ballmer wil ontwikkelaars
Steve Ballmer hoont de iPhone weg
Bill Gates en Steve Ballmer zijn cool
